Buson

dath 's fàileadh
riochd a chunnacas a' falbh -
fàgail an earraich


An Doras
(Federico Garcia Lorca)

Ma gheibh mi ‘m bàs –
Mar a gheibh – nach fhàg sibh
An doras-beòil air clab a’ chraois.
Thall ud – seall! – tha balach
A’ buain ‘s ag ithe smeuran.
(Tha mi ga fhaicinn bhon doras).
Tha cuideigin a’ lomadh an fheòir fad’ às.
(Tha mi ga fhaireachdainn).
Ma thuiteas gum faigh mi ‘m bàs,
Feuch nach cuir sibh glas air an doras.

Basho

dealain-dè air an imrich,
sin uile san achadh
is a’ ghrian a’ deàrrsadh


Gaol Boireannaich
(Paul Eluard)

Tha i na seasamh air mo rosgan
‘S tha ‘m falt aice nam fhalt fhèin.
Tha dath mo shùl aice
‘S colainn mo làimhe.
Na mo sgàil tha i air a sluigeadh
Na cloich ris an speur.

Cha dhùin i a sùilean a-chaoidh
‘S cha leig i leam cadal a dhèanamh
‘S bidh a cuid bhruadar
Anns an là gheal a’ toirt air na grèinean
Dol nan smùid is a’ toirt orm fhèin gàireachdainn ‘s gàireachdainn
Is labhairt nuair nach eil càil agam ri ràdh.

Issa

cruinneachadh chraobh,
fiù ‘s bhon fheur shuarach,
earrach fo bhlàth


Sgaradh
(Anna Akhamatova)

Tha ‘n clacharan
A’ teàrnadh nam fhianais.
An t-seachdain a chaidh,
‘S ann a bha sinn ann an gaol.
Dh’aslaich e orm gun a leigeil
Às mo chuimhne.
Chan eil ach a’ ghaoth ri faireachdainn,
Buachaillean a’ glaodhach
Agus gàir nan giuthas
Am bruach Allt na Bèiste.

a’ chiad rud, dh’fhalbh an taigh-cèilidh
‘s thàinig an uair sin George Formby ‘s a bhanjulele
‘s an uair sin Rock Around the Clock le Bill Hèilidh


Feur
(Carl Sandburg)

Cuir na cuirp nan aon tòrr
Gu h-àrd an Austerlitz is Waterloo.
Cuir fodha le sluasaid iad is leig leam a bhith ‘g obair –
Is mise ‘m feur;
Bidh mi a’ còmhdach nan uile.

‘S cuir iad an càrn gu h-àrd an Gettysburg
Is cuir iad an càrn gu h-àrd an Ypres is Verdun.
Cuir fodha le sluasaid iad is leig leam bhith ‘g obair.
Dà bhliadhna, deich bliadhna ‘s bidh an luchd-aisig
A’ cur ceiste ris an treòraiche:
Dè ‘n t-àite seo?
Cò ‘m baile sa bheil sinn?

Is mise ‘m feur.
Leig leam a bhith ‘g obair.

Buson

an-dè air tighinn gu crìch,
an-diugh a-rithist bidh crìochnachadh -
an t-earrach a' falbh


Teine 's Deigh
(Robert Frost)

Canaidh cuid gun tig a' chruinne
Gu crìch ann an teine
'S canaidh cuid eile
Crìoch ann an deigh.
Bho nas fhiosraich mi de mhiann
Rachainn leis an fheadhainn
A chumas a-mach gur teine.
Ach nan robh agam ri dhol am mùthadh
Dà thuras, tha mi smaoineachadh
Gun fhiosraich mi gu leòr de dh'fhuath
'S gum faodainn a ràdh
Airson sgrios gu bheil an deigh
A cheart cho cumhachdach
Is gun dèanadh i an gnothach.

dìreach mar a chuir Coinneach air mhanadh –
tè le brògan dearg’ is cailleach-dhubh
air a’ mhachair Uibhisteach

Ùrnaigh
(C. P. Cavafy)

Seòladair a bhàthadh anns a’ chuan.
Gun fhios aice, bidh a mhàthair a’ dol a lasadh
Coinneal àrd air beulaibh ìomhaigh Mhoire
‘S ag ùrnaigh gun tig e air ais gu luath
‘S gum bi tìde mhath ann –

Cluas aice ris a’ ghaoith fad na tìde.
Fhad ‘s a tha i ri ùrnaigh ‘s aslachadh,
Bidh ‘n ìomhaigh ag èisteachd, sòlaimte ‘s brònach
Agus fios aice nach tig am balach
Ris a bheil i a’ feitheamh a-chaoidh.

Do Chùl Dubh
(Elizabeth Bishop)

Tha ‘n spreadhadh ciùin air na clachan,
An crotal, a’ fàs
Na chlisgeadh cruinn glas a’ sgaoileadh.
Chuir e air dòigh coinneachadh ris an fhàinne
Mun ghealaich ged nach do dh’atharraich e
Ri ar cuimhne.

‘S leis gum bi na nèamhan a’ frithealadh
Cho fada sin oirnn fhìn,
Tha thu air a bhith, a charaid
Ghaolaich, seaghach is bras;
Is seall na thachras. Oir dè tha san ùine
Mura bheil i fosgailte?

Tha na dreugan ri do chùl dubh
Nan cruth glan lainnireach
A’ dol nan sgaoth càite
Cho dìreach is cho luath?
Siuthad – nach nigh mi san t-soitheach mhòr staoin seo iad,
Air a phronnadh is a’ deàrrsadh mar a’ ghealach.

Basho

fáinne an lae –
iasc geal le hoiread na fríde
de bháine

ar bharr Cheann Tangabhail
sna hOileáin, tha fios nach e sin thall
fada siar sléibhte Dhún na nGall?

an chaint Ghaelach, nach garbh,
ag dul ó chrích eadar am Parbh
gu tuath 's ó dheas an Fear Marbh

Issa

fiù nam fhàrdaich
air a dùnadh a-steach,
an t-earrach fo bhlàth

Buson

an t-aodach cùbhraidh
fhathast gun a bhith air a chur air falbh -
beul na h-oidhche san earrach

Lingua Gadelica: Trifinium

Thug mi a-mach teanga thalún liom féin
An dèidh na bh’ ann d’aistear is a ndeachaigh mé tríd
Ar an mbealach faoin gcoill eadar Noatun ‘s Nyrud,
An raon am falach faoin mbán faoin sneachta balbh,
Ga mo dhalladh, ag féachaint le rudan
A chur i gcéill nam theanga lapach fhèin,
Mo bhuill gun bhrìgh ‘s gun fhios agam faoi thalamh
Na naoi bhfionn cà robh mo thriall tuilleadh.

Bhain mé amach observation post
Faoi dheireadh thiar thall ‘s a-bhos
Mar destination mar gun robh e nam dhàn riamh
Ann an tripoint mar a bhfuil Críoch Lochlainn,
Russia ‘s Tír na bhFionn a’ bualadh air a’ chéile
‘S gan anam beo na ghaoith ri cùl an t-seanchais -
Trí thír, trí chanúint, ri siubhal air ais is air adhart
Idir trí crìochan-tìde.

Dìosgan

Is dè ged a bhithinn air mo mhealladh
Ri ceum ann an rèiteach anns a’ choille dhomh
‘S mi leantainn air lorg a chaidh a leagail leis na fèidh
‘S gun tigeadh dham ionnsaigh gur h-e bha sna craobhan
Ag aomadh anns a’ ghaoith romham ‘s a’ luasgadh
A-null ‘s a-nall gus an socraich mu dheireadh
Thall ‘s a-bhos is leaghadh ann snagan-daraich
Air neo cachaileith no ‘n doras-cùil a’ dìosgan
Mar sgal an dèidh do do ghaol ’s do ghràdh
Is do chuspair mòr fhèin falbh?



creaking

and so what if i’m allurefooled taking a limpwalk in a clearaing the wood following a findpath the deer laid if it comes to me that the branchtrees bending in the wind before me rocking back and forth till they settle at long last in the thaw are a woodpecker or kissing-gate or the back door creaking like a howl after your love love or great loveobjectsubject has left?

a’ siubhal ar shiúl a-mach à Béal Feirste
‘s a’ tilleadh ar Shruth na Maoile,
dà uisge-stiùireach a’ teacht le chéile

marbhántacht i lár Meithimh,
daol ag snámhaíl ar uaigh
mo chomharsan i Seangánach

Lingua Gadelica: Togail

Is nuair a bhím a' cumail
A-mach gurb é ‘n tEilean
Inar ndeachaigh mo thogail
Agus m’oileanachadh
Oileán mo ghrá ‘s mo ghaoil,

Séard atá mé dhá rá
Ann an da-ríribh:
‘S e an t-Oileán a tha ‘n sin
Eilean mo chrá
‘S mo dhùil.

Slaod, Loch Garman,
bodaich a' feitheamh air na soithichean
air chruaidh sa mhadainn

an gleann is a bhfuil ann ina n-alt fhéin,
an Deargail a’ sní síos go Muir Mheann,
an ceobrán air bharr Ó gCualann

air Rinn Duáin, Loch Garman,
leig mi bhuam sruth de mhún
ar ais a dh’Eilean Iarmain

Lingua Gadelica: Tè Bheag

Istigh sa seomra thiar ansin
I gcúl an ósta
Sa nGaeltacht eile liom féin
Le leath den uisce beatha pósta
Tè Bheag agus leath
Den leann dubh
Agus, ina ndiaidh,
Ceann ómra buí eile,
Tugaim rudaí chun cuimhne.
Gabhann daoine thart is mothaím buartha.
Mothaím thall uaim fógra.
Tiontaím: Cosc ar Chaitheamh.

Comadóireacht
d’Áine Uí Fhoghlú

Mo lón ar mo dhroim agam thiar mar a bheadh cliabh
Is an Fear Bréige thall uaim ar an taobh eile den sliabh.

*

Ag siúl an bhealaigh liom féin gan chuideachta ná gan chéile
Go n-airím fada uaim i gcéin Sliabh Geal gCua na Féile.

*

Fear ar an gcnoc úd thall ag scairt i ndiaidh na gcaorach.
Beidh lá eile ag an bPaorach.

*

Bí ag caint ar chraiceann agus a luach:
I mo chluais chlé Maothal Brocán, i mo chluais dheis cuach.

*

Ar bharr Chnoc an Aifrinn cé nár ghéill mé riamh do Dhia,
Bheannaigh mé dá bhfaca mé faoi dhó, faoi thrí, dar fia.

*

Ar Mhóin an Mhullaigh, faoi mo chois, raineach agus fraoch
Is an ghrian i mo shúil is an bealach ag éirí caoch.

Lingua Gadelica: Taigh-seinnse, Baile Àtha Cliath

Thiar air tìr-mòr dhomh,
Ri casadh leis na h-eòlaich mas fhìor
Aig an taigh bho shean –

Chan eil mi ‘g ràdh nach ionann
Cúl a thabhairt do dhúchas do neach
Agus filliúint amach is amach air.

Lingua Gadelica: Rudaí

An tráth a gcuimhním siar
Ar na rudaí cianail fhèin truagh
A d’éirigh dom gu tric is gu mairg,
Nach mi tha riaraichte
Mar a thàinig
Is mar a fuair mé tromhpa,
‘S, rud is feàrr amach
Is amach, mar nach bi siad a’ cur
I gcónaí air mo chridhe
Nan cuimhní cinn geala.

Lingua Gadelica: Na Buachaillí

A’ chiad char ar maidin
An dèidh imeachtaí Là Lùnastail,
D’éireodh na buachaillí a bh’ ann tràth,
Bealadh faoina n-ioscaidí
‘S fuadach faoina gcroí,
Bheireadh iad chun siúil
Amach leo faoin chùl-chinn
A spìonadh nan caileagan-achaidh.

Lingua Gadelica: Muileann Gaoithe go h-Àrd in Eilean Reachlainn

Tá mé ‘g iarraidh dul am faire
Muileann gaoithe go h-àrd in Eilean Reachlainn
An lár Shruth na Maoile
‘S e a’ baint a nirt
Bho chàraid lann liáin,
An dàrna ceann a’ síneadh
Ri Ceann Reamhar bho Dheas
Thall ud is am fear eile
Ri Ceann Reamhar a Tuaidh bhos,
A’ dol mun cuairt is mun cuairt
Is a’ cur na gcor còmhla
Gu sgiobalta ‘s, aig an am cheudna.
Ri falbh dhá bhealach
Caol díreach in éadan a chèile.


Lingu Gadelica: Na Buachaillí

A’ chiad char ar maidin
An dèidh imeachtaí Là Lùnastail,
D’éireodh na buachaillí a bh’ ann tràth,
Bealadh faoina n-ioscaidí
‘S fuadach faoina gcroí,
Bheireadh iad chun siúil
Amach leo faoin chùl-chinn
A spìonadh nan caileagan-achaidh.

Lingua Gadelica: Mo Dhuine

Ní mé beo céard a d’imigh
Ar mo dhuine
Mura b’ e ‘s gur imigh sé siar an bealach
Don bhaile leis féin
A thadhal a-steach air na bodaich ud
A dh’fhalbh leotha roimhe
‘S a thadhal, nuair a thig e gu aon
Is gu dhà, ar dhaoine nach iad?

Lingua Gadelica: Milis

Na beola sin thiar
Mìos nam pòg
A bhí chomh milis
Ris an fhìon dhearg
Agus air fàs a-nis
Uaraidh fhèin fuar.

sùmainnean a’ briseadh air an fhaoilinn
far an do shiubhail mi leam fhìn sa mhadainn,
tsunami san àird-an-ear an uair sin

shuas dhomh mun Druim Bhàn
a’ sealltainn siar bhuam – capaill Mhanannain
air Cuan Sgìth ‘s Cuan Èireann

Lingua Gadelica: Mealladh

Anois nó go bhfuil sibh air ur cur
Thíos fon talamh,
‘S ann a tha sibh air falbh
Leth ris an ùir
Atá mar bheatha do na lusan
A mheallas ar ais na féileacáin
Lena mbeo a bhaint às a’ ghròban
Lena lìontar ar cuid adhartan.

Lingua Gadelica: Minig

Nach minig is nach tric
Nuair a thogainn searbhadair amach
As an meall air a ghlanadh
Agus nuair a dhéanfainn a shuathadh
An uair úd rim aghaidh

Go nochdadh tu fhèin im intinn,
Cha b’ ann mar gum fairichinn an cúmhrán
A ghabh leat is a dh'fhàg thu nad dhèidh,
Cha b’ ann, air a chaochladh,
Ach go n-aireoinn an static.