san dubhar a’ siubhal na h-iuchrach
a bh’ agam timcheall air m’ amhaich
dìreach, tha fios, a chianaibh

tòrradh a’ bhodaich
ann an grian an àigh –
fhuair e latha math

Seann cheist ri Cur

Thairis air a’ chuan
An dà starrag ri seòladaireachd
Air ar son fon àile dhuibh
Air a’ mhuir ghil,
Nochdaidh gar n-ionnsaigh
Am post àrd
Is a’ bhreacag bhlasta na bàrr
Is an dà eun go calbhair,
Fear dubh ‘s fear geal
Ag èirigh don àile le spriotraich on tràigh –

Cò ‘m fear dhiubh a dh'itheas an t-aran,
Artaimh, cò ‘m fear dhiubh?


Bhon Ghaolainn aig Dáithí Ó hÓgáin, 1949 gu 2011

Tiodhlac

Latha cho dòigheil.
Sgap an ceò tràth, rinn mi car sa ghàrradh.
Bha na h-eunain a’ stad os cionn lus-a’-chroinn.
Cha robh dad air domhan a bha mi ‘g iarraidh mar sheilbh agam.
Cha b' aithne dhomh duine ris am b' fhiach a bhith am farmad.
Ge b’ e dè 'n t-olc a dh'fhuiling mi, leig mi e fo dhearmad.
Cha robh e na thàmailt dhomh smaoineachadh
Gum b' e 'n aon fhear a bh' annam ‘s a bh' aig aon àm.
Cha do dh'fhairich mi cràdh na mo cholainn.
‘S mi a’ dìreadh, chunnaic mi a' mhuir ghorm 's na siùil.


Saoghalan

Aon uair, o chionn ùine nan cian,
A’ siubhal sìos an t-sràid ann am baile,
Chaidh mo chur gu smaoineachadh nuair a chunnaic mi tunnagan
A’ plubraich mun cuairt ann an lòn suarach.
Bhuail e orm oir faisg air làimh
Bha sruthan riochdail a’ siubhal tro choill’-fheàrna.
Ciamar nach tèid iad a-null dhan t-sruthan?
Chuir mi a’ cheist air saoghalan
Air suidheachan air beulaibh a’ bhothain aige.
Ist! thuirt e. Nan robh dìreach fios aca!


Tràth sa Mhadainn

Eich shodrach
Na linn' a dh'fhalbh

An là 'g èirigh,
Cianail fhèin mòr, air feadh na cruinne.
Mo bhiùgan a' fannadh is na speuran a' deàrrsadh.

Mi nam shuidhe ri sgàilean creagach os cionn dùrd na h-aibhne.

Ann an leus na camhanaich air a' bheinn, sliobhag den ghealaich.


Truas

Anns an naoidheamh deichead de mo bheatha,
‘S e ‘n fhaireachdainn a bhios ag èirigh na mo bhroinn truas,
Gun fheum. Lìonmhorachd, àireamh thar tomhais
De dh'aodannan, de chumaidhean, de dhàin daoine sònraichte
Agus mar gum biodh aonadh riutha
Bhon taobh a-staigh ach, aig an aon àm,
Am mothachadh a th’ agam nach bi am modh agam a bharrachd
Airson dachaigh a thairgse na mo bhàrdachd
Do na h-aoighean seo agam oir tha e tuilleadh is fadalach.

Saoilidh mi, cuideachd, nam b’ urrainn dhomh
Tòiseachadh às ùr, gun robh a h-uile dàn leam
Air a bhith na eachdraidh-beatha
No na dhealbh de neach sònraichte no na chumha
Dhan dàn aige no aice.


Tàmh

Tha 'm feur eadar na leacan
Cho gorm uaine.
Bho na slèibhtean casa
Sealladh air a' chuan,
Air eileanan 's air bailtean fodha.
Bidh dol-fodha-na-grèin' a' fàs bastalach,
A' fannadh gu slaodach.
Anns an fhionnairidh
Beathaichean guanach a' sùrdagadh.
Thig earb 's laogh-fèidh ann
Mar a bhios a h-uile feasgar ann
A dh'ithe nan dìthean
A thug daoine
Dhan cuid mharbh ionmhain.


Dearbhadh

Agus an dèidh sin fhathast
Dh'fhiosraich thu lasair ifrinn.
Thèid agad air a ràdh fiù 's
Cò ris a tha i coltach:
Fìrinneach, a’ crìochnachadh
Ann an dubhagan biorach
Gus an reub iad feòil suas,
Mìr air mhìr, gu smior nan cnàmh.
Choisich thu san t-sràid
Is bha e a' dol air adhart:
An sgiùrrsadh is an fhuil a' sileadh.
‘S ann a tha cuimhn' agad,
Mar sin chan eil teagamh agad ann:
Tha ifrinn ann gun teagamh.


An Gaol

‘S e ‘s brìgh don ghaol ionnsachadh mar a sheallas tu riut fhèin
Mar a sheallas neach ri rudan fad’ às
Bhon a tha thu dìreach mar aon nì am measg nam mìltean.
Is às bith cò sheallas mar sin, bidh e a’ leigheas
A chridhe fhèin gun fhios bho iomadach tinneas –
Bidh eun is craobh ag ràdh ris: A Charaid.

An uair sin bidh e ‘g iarraidh e fhèin a chur an sàs
Is rudan gus an seas iad ann an luisne na h-abaichead.
Chan eil e gu dad a bheil fios aige dè tha e ‘g obair air a shon:
Bidh am fear-obrach as fheàrr uaireannan gun tuigsinn.


Rùnairean

Chan eil annam ach rùnaire nì nach gabh fhaicinn
A chaidh a dheachdadh dhomh fhìn 's do bheagan eile.
Rùnairean, gun a bhith eòlach air a chèile,
Bidh sinn a’ siubhal na talmhainn gun mòran tuigse.
A’ tòiseachadh abairt anns a’ mheadhan
Air neo a’ crìochnachadh le cromag. Is mar a bhios e sealltainn
Gu lèir nuair a bhios e crìochnaichte,
Chan eil sinn an urra rinn fhìn oir cha bhi sinn ga leughadh ann.


Tachairt

Bha sinn a’ marcachd ann an raointean reòtht’ ann an carbad
Ri beul an latha.
Dh’èirich sgiath dearg anns an dorchadas. Gu h-obann
Ruith geàrr tarsainn an rathaid.
Thomh fear againn ris le làimh.

Bha sin o chionn fhada.
San là-‘n-diugh, chan eil aon seach aon dhiubh maireann.
Chan eil an geàrr no ‘m fear a shìn a làmh.

Och, a ghaoil, càite bheil iad?
Càite bheil iad a’ falbh,
Aiteal na làimhe, stiall a’ ghluasaid,
Siosarnach nan dòirneagan?
Chan ann le bròn
A tha mi faighneachd ach le iongnadh.


An Tuiteam

‘S ionann bàs duine
‘S tuiteam fine bha mòr
Aig am biodh arm a bha treun,
Ceannardan ‘s fàidhean ‘s calaidhean
‘S luingeas beairteach air feadh nan cuantan
Ach a-nis cha toir i faothachadh ann
Do chathair sam bith fo ionnsaigh,
Cha tèid i steach ann an aonadh
Bhon a tha na cathraichean aice falamh
‘S an sluagh air sgapadh;
Tha ‘m fonn a thug am foghar uair
Fo na cluarain a-nis;
Chaidh dearmad a dhèanamh air a’ ghairm aice
‘S chaidh ‘n cànan aice bhuaithe
Na chainnt baile
Gu h-àrd sna beanntan fad’ às.


Uair

Duilleagan a’ deàrrsadh anns a’ ghrèin,
Siùsan dian aig seilleanan fad’ às
Am badeigin thairis air an abhainn,
Sgal-creige ghathan a dh’fhuirich ùine
‘S fuaim rèidh ‘n ùird, thug iad aoibhneas
Chan ann dìreach dhomh fhìn.

Mus deach na còig mothachaidhean fhosgladh
Agus na bu luaithe na toiseach sam bith,
Dh’fhan iad, ullamh, ris an fheadhainn ud uile
A bhios a’ gabhail bàsmhor orra fhèin
Ach an dèanadh iad moladh, mar a bhios mi fhìn a’ dèanamh,
Air a’ bheatha, ‘s e sin, àgh.


Gnìomh

Fo sgàth ‘s air chrith,
Saoilidh mi gun toirinn mo bheatha gu buil
Dìreach nan toirinn orm fhìn aideachadh follaiseach a dhèanamh
A nochdadh feall a rinn mi fhìn ‘s mo linn.
Fhuair sinn cead sgreuch a leigeil
Ann an teangachan throichean is dheamhan
Ach bha toirmeasg air faclan a bha glan ‘s fialaidh
Fo chàin cho mòr is gun canadh neach
A bha cho dàna 's a leithid a chur an cèill
Gur h-e bh’ ann dheth fear air chall.


Uinneag

Dhearc mi a-mach air an uinneig anns a’ chamhanaich
Is chunnaic mi faillean-ubhal cho soilleir.
Is nuair a thug mi sùil a-mach às ùr
Anns a’ chamhanaich a-rithist, bha craobh-ubhal
Na seasamh ann ‘s i cur thairis le toradh.
‘S dòcha gun deach mòran bhliadhnaichean
Seachad ach chan eil cuimhn’ agam air càil
De na dh’èirich na mo chadal-suain.


Teicheadh

Nuair a bha sinn a’ teicheadh bhon chathair
A’ losgadh is a sheall sinn air ais bhon chiad chasan
San raon, thuirt mi fhìn: Fàsadh am feur
Air làrach nan cas againn, rachadh na fàidhean-brèige
Nan tost anns an teine, faodaidh na mairbh innse
Do na mairbh dè na thuit a-mach.
Tha e nar dàn dream ùr is ainneartach a chruthachadh
Saor bhon olc is bhon t-sonas a thuit na dhùsal ann.
Leig mu sgaoil sinn. Is chaidh ‘n talamh fhosgladh
Air ar son le le claidheamh lasrach.


Mo Chuid Rùintean

Thèid mo chuid rùintean brònach,
Aon air aon, a leigeil am follais.
Abair beatha lom! bidh iad ag ràdh.
Agus an clacharan cho cas!


Àrainn Tost

Cha do thachair e mar sin.
Ach fhathast chan eil de ladarnas aig duine sam bith
Cur an cèill mar a thachair ann am fìrinn.
Tha mi sean gu leòr gus cuimhneachadh
Ach fhathast, air chleas dhaoine eile,
Bidh mi ‘g aithris is ag aithris nam faclan
Ris am bi ‘n sluagh a’ gabhail
Oir chan eil mi ‘n dùil gu bheil e ceadaichte dhomh
Fìrinn a nochdadh a tha tuilleadh is cruaidh
Airson cridhe mhic-an-duine.


Czesław Miłosz 1911 - 2004

Trì Uairean sa Mhadainn

Aig trì uairean sa mhadainn,
Tha solas gu leòr a dh’fhaicinn
Gu bheil an smùid
A dh’fhàisgeadh às a’ chluain seo ‘s an ceathach
A bha mar sgàil’ air làithean-saora sa mhadainn
‘S tusa nad ghiullan car an aon rud.
Bidh ‘n guilbneach a’ seinn
Mar a sheinn e riamh.
Chan e, ‘s e ‘n diùbhras a th’ ann
Dìreach nach eil an aon bhuaidh
Aig na dhà dhiubh.
Tha e na chùis-oillt fàs mothachail gu h-obann
Nach eil thu idir a’ faireachdainn
Cho math ‘s a bhiodh tu ‘n uair sin
‘S nach bi, faodaidh tu bhith cinnteach,
A-rithist a thuilleadh.


Peter Reading 1946-2011

a’ tilleadh ris a‘ bheinn
leam fhìn, gun fhiost’ a’ tighinn
air mo lorg fhìn

Cuimhne
(Mícheál D. Ó hUiginn, Bàrd de Shliochd Bhàrd agus Ceann-suidhe na h-Èireann)

Mar a thuirt Ricoeur,
'S ionann a bhith air do chur air falbh o chuimhne
‘S dol bàs dà thuras.
Is cha mhoth’ a bu chòir
Call-cuimhne dhèanamh
Den ainneart.
Is leòr mar mhionaideachd mathanas coitcheann.
Is cò aig’ a tha brath
Am bi a leithid a leigheas
Comasach ri tìde
Gus am bi feasgar
Làn mathanais
Airidh air an dol air adhart.
Nì sinn daingneachadh.
Tha smior an dòchais a’ smèideadh oirnn.
A-mach às an dorchadas
Bheir sinn ceum is nì sinn caogadh
A-steach don t-solas ùr.


Latha Cuimhneachaidh 2011

claidheamh-cruadhaich ga chruthachadh
agus gu bhith ullamh -
buill' eile 's thèid e na sprùilleach


bodach-sneachda leis fhèin sa bhuaile
's e 'g èisteachd ris na deòir-uisge
's iad a' fàgail soraidh slàn aige

eadar a’ bheatha ‘a am bàs
clachan a’ fàs

cho rèidh ‘s am feasgar a’ dol às
is a’ ghealach àrd os cionn a’ chaolais
eadar solas an taighe ‘s an taigh-solais

air ceum, rèidh, ciùin,
air slighe làn shòbhragan
a-nis is an cèitean air tighinn

capaill Mhanannain ag èirigh
san Linne Shlèitich eadar dà thraigh
ri Camas an Daraich is Camas Daraich

Meadhan a’ Gheamhraidh

Tha solas liath
Ri sruthadh a-mach às mo thrusgan.
Meadhan a’ gheamhraidh.
Tiompan den deigh ri seirm.
Tha mi dùnadh nan sùl agam.
Tha saoghal balbh ann,
Tha sgàineadh
Far am bi na mairbh
Air an toirt air falbh
Gun fhios thairis air a’ chrìch.


Gailleann

Gu h-obann, bidh ‘n coisiche tighinn
Air an darach àrsaidh – lon mòr eagallach le freumhan
‘S na cabair aige de dh’fhiodh cruaidh, cho leathann
Ris an fhàire seo, ri gleidheadh ballachan glas’ a’ chuain.

Gailleann às an àird a tuath.
‘S e àm nan caorann a th’ ann.
Na dhùisg as t-oidhche cluinnidh e gu h-àrd os cionn na craoibhe adharcach
Na rionnagan ri starachd nan stallachan.


Tomas Tranströmer, a thug a-mach Duais Litreachais Nobel 2011. Más mall is mithid.

Nostos

Na gòbhlain-ghaoith' air a' mhullach
A' dèanamh deiseil gu tilleadh a dh'Africa.
Tha e cho fuar is

air an raon air an slighe gu tuath
's an sìol a' seacadh, geòidh,
siosarnach, sionnach

thall air a’ chàthar
eadar am foghar is an t-adhar,
fraoch eadar gheal is chorcair

Tìr a’ Gheallaidh

Air iomall
An t-saoghail
Thairis air mo shùil,
Cho riochdail,
Tha fios agam gum bi ‘n imrich
Uaine le dòchas –
An abhainn
Air nach fhaod sinn dol thairis
A’ sruthadh leatha gu sìorraidh,
Gu sìorraidh suthainn

Tha ‘n obair aig Pan air a dèanamh
Nuair a dh’fhàsas inbhich bho rian
Mar chlann
A’ leum ‘s a’ ruith
Tro dhùthaich uaine
‘S iad a’ glacadh na chì iad uile


Crìonnachd nan Curaidhean

Na dèan sgrùdadh
Air lot fo rùn –
Tionndaidh do shùilean –
Chan eil càil ri dhèanamh.
Far an laigh ‘n dorchadas,
Cha tig an solas


Gabh truas rinn
Ris a’ mhuir
Air na gainmheinean
Cho geàrr


Làmh-an-Uachdar

Spleuchd air a’ mhuir
Sibh fhèin air ur cathair
A’ dol fodha sa ghainmhich,
Thoiribh air na tuinn
Seasamh mar chreagan,
Togaibh ur làmh


Eadar geugan gun duilleach
Aon rionnag a’ reachdachadh
Soilleireachd a’ gheamhraidh



Creachadair

Mar chreag
Mo mhala ‘n crochadh os cionn
Uamh mo shùl
‘S e tha nam shròin
Claigeann-toisich air luing

Mi ri creachadh an t-saoghail


A Ghaoil air a bheil Iomadh Ainm
Èist ris an duan-mholaidh agam
Iomadach mar na ràithean
Air leth mar na làithean
Mo bhrath gu lèir air tighinn gu ceann
An dèidh dhomh t’ aodann fhaicinn



An Dùil

Ri doras a’ bhàis
An deireadh am follais
Na bheatha seach na bhàs
Gach anail a bhios tu gabhail
‘S ann a ghabhas i t’ anail

Glèidh t’ anail
Chan eil sin an sàs
Feumaidh tu siubhal


Sgàth

Air sgàth na rinn
Mi fhìn ‘s nach d’rinn
‘S a nì mi às aonais
Nam aois bidh ‘n t-aithreachas
Seach an cuthach
An aghaidh na h-oidhche sin
Dhan tèid sinn
ga mo chumail dìreach
Mu na cuireas mi ris
Mun tèid mi bàs –
Suidhe san dubhar,
Coimhead air na speuran


Cho Sean ris na Bruthaichean

Fonn a’ bhruthaich
Fon a’ chathair
Sruth ‘n fhuinn
Le sràidean na char
Far an seas taighean
Sreath bho shreath


Crìoch Lochlainn

Mar a bhios cùl
Bàn a cinn an crochadh
Thar cùl na cathrach
Bidh e cur nam chuimhne Crìoch Lochlainn
Far a bheil am feur ga chur ann an cruachan
Gus a chrochadh mar sin
Dìreach a-nuas
Air achaidhean cho caol
Cho rèidh ri clàr
Mar uchd eadar
Beanntan a tha cas
Is lochan-sàile domhainn


Bruadar

Air a sguabadh le gaoith
Mar an cuan
A chuir a làn ìseal
Mi fhìn fo shuain
Bruadaran a’ cruinneachadh
Anns an t-slige
A th’ air fhàgail
Ga dèanamh foirfe


Seasgan an Èirigh bhon Uisge

Na caitean fo mo shùil
Luachair-bhog na bad air feadh na tràghad

Aig a h-uile tiotan bidh mi ‘n dùil
Ris na th’ am falach anns gach bad


Tiodhlacadh

Caraidean m’ athar
Nan seasamh mar chraobhan cràiceach
Ach fhathast nan sùilean tha mi faicinn
Duilleag phreasach an earraich

Is mar sin ged a shiùbhlas neach
Gun dad aige ri tiodhlacadh
Chaidh fhàgail againn gu leòr
A ghaol gus an caoin sinn


An Sluagh

Tha mi air mo thathaich
A-mach às an fhàrdaich agam,
Lom, air mo chur à seilbh
Leis na mairbh gun dachaigh

Leig na taibhsean seo, na h-aoighean
M’ fhuil gus an deach i bàn
Chan eil smior air fhàgail sa chnàimh
Às an toir iad grèim


An Giblean

‘S e a’ ghrian
A bhios a’ toirt gàir’ oirnn
‘S e a’ ghrian is thàinig an t-earrach
chan fhada gus an toir i Crìoch Lochlainn a-mach
A cuid bhailtean de dh'fhiodh a' fliuchadh
Gàire sa h-uile sruthan


Samuel Menashe (1925 - 2011)

an tràth mu dheireadh le chèile
còmhla cruinn àm-lòin Dihaoine,
sweet&sour air a dhol aog, dèile

Issa

oidhche – gu slaodach
an solas na gealaich, cnuimh
a’ cladhach ann an cnò-gheamnnaidh

Issa

an t-earrach,
cnoc gun ainm, ceathach
na maidne ga chòmhdach

Issa

fuighleach
là 'n earraich
anns an uisge dìreach

Issa

fiù ‘s an ceathach an earraich
bidh sneachda ga còmhdach –
mo dhachaigh

Issa

an loch na dheatach
mar amar-failcidh teth –
ceathach anns an fhionnairidh

Issa

ann am priobadh,
an ceathach air a chàradh –
dachaigh san aonach

Issa

leannain a’ dealachadh –
a’ coimhead air ais air a taigh
gus nach eil ann ach ceathach

Issa

uidh air n-uidh,
tuilleadh dhen smùid, dhen ghealaich –
clachan uaigneach

Issa

smùid as t-oidhche,
toirt ceum a-steach don uisge,
call mo shlighe

Issa

a reothaidh ghòraich,
cuin' a bhios tu air falbh?
teich!

Issa

craobh ann an soitheach -
mi a’ sèideadh oiteag earraich
ort fhèin a-rithist an-diugh

Issa

oiteag an earraich a’ sìneadh
a dh’ionnsaigh an dorchadais a-staigh,
taigh sa chladach

Issa

oiteag as t-earrach,
sìtheanan òir fo bhlàth
mun an t-sliabh


oiteag an earraich a’ sìneadh
a dh’ionnsaigh an dorchadais a-staigh,
taigh sa chladach


craobh ann an soitheach -
mi a’ sèideadh oiteag earraich
ort fhèin a-rithist an-diugh

Issa

oiteag as t-earrach,
an giuthas air a’ bhearradh
ga cagarsaich

Issa

an spìdeag ri ceòl
an dèidh a h-uile càil –
an geamhradh ri dàil

Issa

an ann a tha iad a' cabadaich
mu làithean ceathaich?
eich anns an achadh

Issa

ris a’ chamhanaich
bidh e a’ mealladh nan siùrsach –
an seileach sileach

Issa

‘s ann aige
tha ‘m fradharc as fheàrr uile –
am fear-brèige

Issa

cìrean a’ choilich
a’ sileadh sìos gu sèimh –
uisge ‘n earraich

Issa

deich de bhramaichean
no mar sin –
‘s e oidhche fhada bh’ ann

Issa

am feur a’ luasgadh –
a’ fàgail soraidh
slàn leis an earrach

Issa

clachan-meallain –
Sìle-nan-Cìoch fhèin
ri ràn

Issa

an leanabh a tha ‘n sin, uair is uair
a’ feuchainn ri breith air
gealach-an-fhoghair

Issa

gaoth san fhoghar –
bha uair
a bha sin fhèin ùr

Issa

m’ aodann falamh
air a bhrathadh
leis an dealanaich

Issa

tuathanach
a’ tomhadh is a' treòrachadh
le meacan-ruadh

Issa

a dhol air ais nam phàiste
Là na Bliadhn Ùire –
nach b’ aoibhinn e!


bidh an seileach
ag umhlachadh ron a’ chaillich
a tha ris an obair-nighidh


an saoghal seo làn den dealt –
saoghal làn dealta, gu deimhinne dhut
ach fhathast, fhathast


a’ chraobh-phlumais fo bhlàth
‘s gun bhoinne sake san taigh –
mo chreach!


stad ort, fhir na h-eathrach, na mùin
air a’ chladach sin
an lùib nan tonn


moch anns a’ mhadainn
anns a’ gheamhradh uaignidh fhèin –
dè ‘n deatach caol a tha ‘n sin?


bidh iad a’ crathadh
is gun bheann ac’ air duine sam bith –
na caileagan-achaidh


bidh ‘n creabhar a’ glaodhaich:
an rathad seo gu cinnteach
a tha na caileagan-achaidh


na feannagan a’ cruinneachadh
anns an aon làraich –
sneachd’ a’ leaghadh

Issa

a’ falbh leis na dìdeagan
oidhche ‘s an t-uisg’ ann
anns an t-Samhain

Issa

mo rogha sgarbh –
am fear a bhios a’ tilleadh
is a ghob falamh

Issa

glag an teampaill air a reothadh -
air taobh seo ‘n aonaich
mi gam lathachadh anns an leabaidh

Issa

èisg-airgid a' tàrrsainn -
màthraichean,
athraichean, clann

Issa

achadh as t-samhradh -
tàirneanach
no mo bhrù fhalamh?

Issa

mun achadh,
feannag a' carachadh
mar gun robh i 'g àrach

Issa

uiseag an fhionnairidh!
tha mo chridh' a' dòrtadh
le cùram an là a-màireach

Issa

dh'fhaodadh iad a bhith
a' cabadaich mu làithean ceathaich -
eich anns an achadh

Issa

an spìdeag a’ nochdadh
le sgàth –
uinneag as t-earrach

Issa

an t-earrach a’ tighinn cho math
don taigh air a thughadh le luibhearnach –
an t-uisge san fhionnairidh

Issa

oiteag an earraich
a’ tiormachadh an eich,
achadh mun chachaileith


oiteag as t-earrach –
fiù samurai air a shèideadh
sìos an sliabh


air aon each,
triùir mharcach,
oiteag an earraich a’ sèideadh


fiù ‘s an deatach
ag èirigh gu h-àrsaidh,
an t-earrach a’ tòiseachadh


gun rabhadh,
tha ‘n t-earrach air tòiseachadh –
taigh–tughaidh


earrach a’ tòiseachadh –
dà theaghlach,
aon taigh


a' cadal, a' dùsgadh,
a' mèaranaich -
an cat a’ dol a-mach a shùgradh


a phìobaire-'n-teallaich!
bidh nad fhear-gleidhidh
air m' uaigh 's mi air falbh

Issa

a thòin air a fuarachadh
le oiteag an earraich –
tughadair air a’ mhullach

Issa

oiteag as t-earrach –
far a bheil mo chasan a’ sìneadh,
tha mi falbh

Issa

nach fearail a’ ghaoth
's i ri sèideadh –
eilean as t-earrach

Issa

an t-earrach air tòiseachadh –
mi a’ cur suas mo dheataich
mar a bhios agus càch

Issa

earrach ùr a’ tòiseachadh –
tràth, cho tràth
a’ dol searbh

Issa

annasach – anns an taigh
san deach mo bhreith,
a’ chiad mhadainn den earrach

Issa

bidh fiù ‘n sneachd’ a’ teàrnadh
gu caomh
a’ chiad chamhanach den earrach

Issa

bu chòir fiù do mhùn a dhèanamh
gu faiceallach
a’ chiad chamhanach den earrach

Issa

deatach a’ bharraich
a’ tàladh
camhanach an earraich

Buson

far an coinnich na h-aibhnichean,
chanadh tu gun robh sàmhchair ann -
an t-uisge glan

Issa

sa mhadainn an-diugh,
rud beag den cheathach –
an t-earrach!

Issa

an salchar taobh ris a’ bhealach
dìreach annasach,
am faoilleach


sa mhadainn an-diugh,
rud beag den cheathach –
an t-earrach!

Issa

a’ call na h-eathrach
airson an fhaoillich –
oiteag earraich

Buson

a' treabhadh achaidh!
ged nach d'rinn na neòil carachadh,
tha iad air falbh

Issa

tha fiù m’ fhàrdach
air a sgeadachadh –
earrach an rìgh

Buson

feur ann an ceathach
is uisg' a' siubhal gu sèimh,
an là ri fannachadh

Basho

uiseag-adhair
a’ seinn bhon chiad char
is chan eil an là fada gu leòr

Issa

saoghal bodaich –
sìtheanan sneachd’ air craobhan gun duilleach,
blàthan an earraich

Buson

thàinig an lòn 's an abhainn
còmhla mar aon
ann an uisg' a' chèitein

Basho

a' Bhliadhn' Ùr,
mi ri meòrachadh air feasgar
aonaranach as t-fhoghar

Issa

ged ‘s ann fada bhon taigh,
tha earrach
a’ tighinn às ùr fo bhlàth

Buson

uisge san earrach
is gun chomas agam air sgrìobhadh -
cho dòrainneach!

Basho

thàinig an clag san eaglais gu ceann
‘s tha ‘n fhuaim fhathast a’ tighinn
a-mach às na dìtheanan

Issa

an corp seo den duslach,
gu sèimh sèimh,
earrach fo bhlàth

Buson

fras as t-earrach,
dìreach gu leòr gus maorach
a' chladaich a fhliuchadh

Basho

chomh gleoite!
duilliúr óg uaine
faoi sholas na gréine

Issa

dom anam fhèin cho math,
bidh cuideachadh a’ nochdadh –
earrach fo bhlàth


seasamh a leigeil do mhùin
ann an clachan-meallain -
euchd fhèin!

goirt a’ gheamhraidh,
feannag chrìonna ri glamadh
cac-nan-caorach

an treud a’ falbh gu closach,
a’ toirt sùil oirre ‘s ga slìobadh
is an uair sin a’ tionndadh nan cnàmh

Fiùrain
(Eamonn Grennan)

Cruinneachadh fhiùran an taca ri beul na h-eaglaise
‘S iad a’ dearbhadh sgeòil a chèile
‘S mar a bha rin cuimhne:

Sin agad e! Dìreach!
A’ stad a mheòrachadh air an fhear mu dheireadh
Is an uair sin a’ dearbhadh is a’ dearbhadh is a’ dearbhadh.

Na Fir Chlis
(Vona Grourke)

Am bodach na sheasamh air beul an taighe
‘S a’ sealltainn ris na Fir Chlis
Ri marbh na h-oidhche.

“Trobhadaibh, a chlann,
Gus am faic sibh an t-annas!”
An rud a tha mi fhìn a’ faicinn

Ach am breacadh-seunain
A’ tighinn am follais
Os mo chionn air cùl a làimhe.

Virgo
(Simon Armitage)

A' tilleadh à Leeds tràth sa mhadainn,
Seachad air an taigh san robh sinn,
Chan urrainn dhomh coimhead.
T' aodann ann an seòmar gu h-àrd,
Mar chailleach-oidhche no mar chrùisgean
An crochadh ri dubhan.

Bidh mi a' gabhail beachd air Venus, reul na maidne,
Reul an dà chamhanaich, gu deimhinne,
'S i a' dealbhadh nan ràithean 's an cuid mhùthaidhean.
An uair sin sneachd' air adhbhar no adhbhar,
Sneachda bhon àird an ear,
An sneachd' a bhios a' leantainn.

Dylan

AIG AOIS A' GHEALLAIDH


An Carbad

Bidh mi siubhal o mhoch gu dubh leam fhìn an carbad
‘S air mo chois an cois an dorais fad na h-oidhch’ air fad.
Ma shiùbhlas mi air mullach an t-slèibh’ ud thall, mo sgrios!
Is mura tèid agam air, thèid aig mo ghaol, tha fios.

Nach grinn a' ghealach, a' deàrrsadh air bhàrr nan crann
'S nach gasta 'm fear-stiùiridh againn ‘s e a’ siubhal na dheann
'S a' ghrian a' dol sìos cho ciùin is cho rèidh
Ris an tè a th’ ann ‘s i ri ruith ‘s ri ruith nam dhèidh.

Tha 'n geamhradh is an reothadh air nochdadh mun taigh a-nis
Chaidh mi a chur an cèill do chàch na bha mi 'm beachd cur ris.
Tha mi ‘g iarraidh bhith ri leanannachd leat fhèin seach ri feall.
Na can rium nach tug mi rabhadh dhut ma thèid an carbad air chall.


Shuas mun Chnoc-fhaire

Tha fios gum faod sinn teicheadh às, a mherlich, thuirt am bàrd.
Tha fada cus de bhreislich ann, tha ‘n t-uisg’ ag èirigh àrd.
'S ann a rinn luchd-togail is luchd-àiteachaidh mo shlad.
Mu luach an rud aig duine dhiubh chan eil smùid no srad.

Socair ort! - a thuirt am meirleach - Fan ort, a dhuine, tà.
Tha feadhainn ann a chanas nach eil ann ach fealla-dhà.
Ach bha sinn thall is chunnaic sinn is chan e sin ar dàn.
Stadamaid an t-amaideas, chan fhada gu là bàn.

Shuas mun chnoc-fhaire, ‘s ann a chùm na flathan sùil.
Dh’fhalbh mnathan rùisgte len cuid thràillean fad an t-siubhail.
Air a’ bhlàr-a-muigh air fàire, rinn cat-fiadhaich gàir
‘S a’ ghaoth ri donnal 's dithis len eich a' siubhal mu cheann a' bhlàir.


Tè à Dùthaich MhicAoidh

Soraidh bhuam gu Dùthaich MhicAoidh
‘S an t-uisg’ a’ tuiteam gu dubh na thaom,
San tàmh an tè nach till rium a-chaoidh.
B’ i mo ghràdh anns na làithean a dh’aom.

Thoir do dhà shùil air cùl bàn a cinn
Ri sìneadh sìos mun an dà chìch
Is aom do chluas ris a’ ghuth bhinn
‘S nach truagh e bhith tighinn gu crìch.

Ma dh'fhalbhas tu 's an cathadh air lom
‘S an sruth fo dheigh ‘s gun lì san fheur,
Feuch a bheil i an èideadh blàth trom
A ghleidheas i fhèin bhon t-sèideadh gheur.

An cuimhne leatha mi fhìn ann, saoil?
Nach minig a rinn mi guidhe, ge-tà,
Ri dubh na h-oidhche leam fhìn, a ghaoil
Is ris an t-solas bhuidhe san là.

Soraidh bhuam gu Dùthaich MhicAoidh
‘S an t-uisg’ a’ tuiteam gu dubh na thaom,
San tàmh an tè nach till rium a-chaoidh.
B’ i mo ghràdh anns na làithean a dh’aom.


Cnogadh anns an Speur

Cuir à dreuchd mi fhìn a-nis,
Mi gun rath, mo thruaighe gheur,
Dh’fhalbh a’ ghrian ud a bha ris,
Mi a’ cnogadh leam anns an speur.

Cnog, cnog, cnogadh leam anns an speur x 4

Caith sìos m’ èideadh air an làr,
Cha chuir mi feum air gu Là nan Deur,
Sgòth ri bagairt air a’ bhlàr,
Mi a’ cnogadh leam anns an speur.

Cnog, cnog, cnogadh etc. x 4


Riamh nad Leum

Gun glèidh Nì Math thu daonnan, gun toir thu mach do chàil,
Mar a nì iad dhut, nach dèan thu fhèin dhaibh fhèin a-rithist gun dàil,
Gun tog thu àra dhan an speur ‘s gun gabh thu a h-uile ceum
‘S gun robh thu riamh nad leum,
Riamh nad leum, riamh nad leum,
Gun robh thu riamh nad leum.

Gum fàs thu suas gu bhith ceart is fìreanta ga rèir,
Gun cuir thu eòlas air an fhìrinn a tha lèir,
Gun robh thu riamh calma nuair as còir gun toir thu beum
‘S gun robh thu riamh nad leum,
Riamh nad leum, riamh nad leum,
Gun robh thu riamh nad leum.

Gun robh do làmhan dripeil is gun robh do chasan clis
Is làidir nuair a thèid à fradharc a’ ghrian a bha ris,
Gun gabh thu duan ‘s port-à-beul gu sunndach (is gu feum)
Is gun robh thu riamh nad leum,
Riamh nad leum, riamh nad leum,
Gun robh thu riamh nad leum.


Bi ann air a’ Mhadainn

Bidh ann air a’ mhadainn aig an taigh ann an Steòrnabhagh,
Bidh ann air a’ mhadainn aig an taigh ann an Steòrnabhagh,
Bidh sinn air an Tairbeart an uair an uaireadair gun dragh.

Tha ‘n uair as duibhe, canar, dìreach ron an là,
Tha ‘n uair as duibhe, canar, dìreach ron an là,
Gun a bhith cho dubh rium fhìn o dh’fhalbh thu, ge-tà.

Coileach air an spiris, dè tha cur air, saoil?
Coileach air an spiris, dè tha cur air, saoil?
Tha mise mar an coileach ud ‘s tu cho cruaidh sin, a ghaoil.

Tha na h-eòin a’ siubhal gu h-ìseal, chan eil mi fhìn ach nochd,
Tha na h-eòin a’ siubhal gu h-ìseal, chan eil mi fhìn ach nochd,
Tha an doras ud fo ghlas is tha m’ aigne fhèin fo sprochd.

Bidh mi ri bocadh air feadh nan coilltean fad na tìde mar na fèidh,
Bidh mi ri bocadh air feadh nan coilltean fad na tìde mar na fèidh,
Rinn mi ‘n gnothach air na madaidhean, tha mi airidh air do dhèidh.

Seall air a’ ghrèin ud a’ dol a’ sealladh uam na neul,
Seall air a’ ghrèin ud a’ dol à sealladh uam na neul,
Mar a bhios mo chridhe ‘s tu gam phògadh air mo bheul.


Ma Thachras tu Oirre Fhèin

Ma thachras tu oirre fhèin, thoir mo bheannachd dhi.
Tha i an Inbhir Nis a-nis fhad ‘s as fhiosrach mi.
Can gu bheil mi dòigheil ach air uairean rud beag mall.
Na can nach d’rinn mi dearmad oirre fhèin mu dheireadh thall.

Thug sinn an gnothach gu crìch mar a bheir luchd-gaoil sam bith
‘S nuair a ghabhas mi beachd air an oidhche sin, bidh mi dol air chrith
‘S ged a tholl an sgaradh mi a-steach gu smior nan cnàimh,
‘S ann a tha i fhathast nam bhroinn, tha sinn fhathast an dàimh.

Ma bhios tu riamh na car no faisg, thoir dhi bhuam pòg.
Thug mi urram dhi a riamh o thug i dhomh a’ bhròg.
Cha chuir mi riamh na h-aghaidh no càil fhad ‘s a tha i glan,
Ach nach searbh nuair a dh’èigh mi mach na clàr: Na falbh! Fan!

Chì mi mòran dhaoine ‘s mi gabhail cuairt is a’ cur ris
Is dh’fhairich mi a h-ainm an Dùn Deagh ‘s an Inbhir Nis
‘S cha bhi mi, ged a dh’fheuchainn, cleachdte ris gu bràth –
Tha fios gu bheil mi ‘n dàrna cuid tiamhaidh no tlàth.

Grian shìos, gealach ùr, nam chuimhne fhathast air fad
Is ged a chaidh, cha chuir mi iad a chaoidh fo dhearmad.
Nach can thu rithe, ma bhios i riamh sa cheàrnaidh seo, a Thì,
Gum faod i tighinn gam fhaicinn uair sam bith gun strì.


Sileadh

Sileadh gun euradh, sileadh nan deur,
Cur thairis le sileadh, mo thruaighe gheur,
Sileadh on ghealaich na mo chròg.
Bheir mi dhut gaol gu sìorraidh, mo rùn geal òg.

Bha mise bog agus cruaidh mar chrann.
Feadhainn a bha gasta, chan eil iad ann,
A' tighinn 's an uair sin a' dol mar an ceò.
Ma tha thu gam iarraidh, bidh mi ann ri do bheò.

‘S toigh leam do ghàire ‘s ceann do mheòir,
‘S toigh leam do bhilean, a Thighearna, fòir!
‘S toigh leam an dòigh san toir thu gràdh.
Tha gach rud a th’ ann mud thimcheall gam chur nam chràdh.

Feadhainn a tha beag, feadhainn a tha mòr,
Chan fhaigh mi a-chaoidh mo shàth no mo leòr.
‘S toigh leam thu fhèin ‘s do shùgradh mall.
Bidh thu fhèin agam cho luath ‘s a bhios mi thall.

Chan eil sa bheatha seo ach briseadh-dùil.
Dèan mar a nì ‘s mar a chì do shùil,
Dèan mar a nì ‘s mar a chì, a ghaoil,
Mar a nì mi dhut fhèin, a ghràidh, nach fhaic thu, saoil?


Blind Willie McTell

‘S e ‘n sanas air na dorsan: Thèid an tìr seo leigeil ris
Fad na slighe bho na Crìochan gu Rubha Robhainis.
Dh’fhalbh mi a’ Ghàidhealtachd mun do thuit na fir mu seach
Is cha d’rinn duine dàn a riamh mar an Dòmhnallach.

Dh’fhairich mi an ceilear nuair a dh’fhalbh càch nan tàmh
‘S gun san èisteachd ach mi fhìn is eala-bhàn air snàmh.
Bidh na caileagan ri guileagan mar ealachan air loch
Is cha d’rinn duine dàn a riamh mar an Dòmhnallach.

Feuch an dùthaich ud na teine ‘s na h-uachdarain san tòir
Air an dream nach deach fhuadach thar a' Chuain Mhòir.
Cluinnidh mi an caoineadh ac’ o mhoch gu dubh, mo chreach
Is cha d’rinn duine dàn a riamh mar an Dòmhnallach.

Tha nighneag shìos mun t-sruth ‘s mo laochan ri cois,
Gleusta suas an aodach gorm air chumadh Uilleim Rois.
Tha prasgan air a’ bhealach thall ri slaodadh is ri ràn
‘S cha d’rinn duine duan a riamh mar Dhall Dubh nan Dàn.

Tha Nì Math anns an fhlathas is na bhuineas Dha gar dìth
Bho thàinig sìol truaillidh far am b’ àbhaist sìth.
‘S mi ri coimhead a-mach air uinneag san St. James Hotel,
Air taobh na sràide siud e fhèin ri Blind Willie McTell.

An Taobh-a-staigh
(Jackie Kay)

Anns an t-seòmar far a bheil
A' ghrian gu h-ìseal
Agus an solas
Fann, làn de mhulad,
Soirbh a leòn,
A' lasadh aon ubhail air a' bhòrd

Far a bheil an cridhe sgeadaichte
Fo chlò trom
Is an tè òg anns a' chaillich a th' annam
A' feitheamh ris an uair aice,
‘S ann a tha 'm bròn

Dachaigh
(Maura Dooley)

An t-àm a chaidh seachad
Mar a tha 's an oidhche

Mar a' bhìth, mar fhàd
Mar a tha 's an fhuil

An dèidh dhan a’ chridhe
Tighinn gu stad is gu buil.

Laogh an Dà Cheann
(Laura Gilpin)

A-màireach, nuair a thig na sgalagan
Air an annas a tha ‘n seo, pasgaidh
Iad a chorp am breacadh de The Sun
‘S bheir iad leoth’ e dhan taigh-tasgaidh.

Ach, a-nochd, tha e beò ‘s anns an achadh a tuath
Còmhla ri mhàthair. ‘S e feasgar
Foirfe samhraidh a th’ ann: a’ ghealach ag èirigh
Os cionn an abhaill, a’ ghaoth san fheur.

Agus, mar a bheir e spleuchdadh air an iarmailt,
Tha dà uimhir a rionnagan ann seach an àbhaist.

An Dèidh Prague
(Marina Tevetayeva)

Dh'fhalbh e. Thuirt thu fhèin
Nach robh thu 'g iarraidh mairsinn.

Ach bha bailtean eile,
Sia bliadhna deug

Mus ràinig thu ceann-uidhe
Nad aonar ann an Yelabuga.

'S e th' ann an dòchas iall fhada
Ga slaodadh a-steach beag air bheag.

Faclan
(Tomaz Salamun)

Bidh thu glacadh an uisge le deilg
Is bidh ‘n t-uisg’ a’ dol na shneachda bog.
Bidh thu a’ tomhadh ris a’ chraoibh le do làimh
Is bidh a’ chraobh a’ losgadh.
Bidh thu a’ tearbadh shreathan le faileas.
Bidh thu a’ fosgladh an dorais don ghaol is don bhàs.

Leòman
(Jaan Kaplinski)

Agus mi air Dwelly fhosgladh,
Air duilleig shònraichte,
Thachair mi air leòman,

Beò air èiginn
Eadar i ‘s an tè mu coinneimh.
Sgap e na h-itean

Agus thug e air falbh
Agus chaill mi sealladh dheth.
An dèidh sin uile

‘S dòcha gu bheil e fhathast maireann
Am badeigin mun lòsan
Air neo air a’ bhlàr-a-muigh

No ‘s dòcha marbh mar chuileag-Chèitein.
Air neo an robh e siubhal
Facail, saoil, no briathair

No an e bh’ ann facal
Dìreach ann an riochd ùr,
Facal fhèin, air a chaochladh?

Siubhal Seachad air a’ Chladh
(BIlly Collins)

Agus cabhag orm sa mhadainn,
Bidh mi sèideadh air a’ chonchaig nam luaths
A’ siubhal seachad air a’ chladh
Anns a bheil m’ athair is mo mhàthair
Air an tòrradh taobh ri taobh
Fo leac rèidh de dh’eibhir.

An uair sin, fad an latha,
Bidh mi smaoineachadh air a’ bhodach ag èirigh
‘S a’ coimhead orm san dòigh sin
‘S e gam chronachadh
Is a’ chailleach ag innse dha
Gu ciùin laighe sìos air ais.

Prioba-nan-sùl
(Michael Hartnett)

Chì mi reult-na-maidine
Tro fhàrlas m’ òige
‘S bidh mi a’ dùnadh mo shùl
‘S a’ bruadar fad caogad bliadhna
‘S a’ toirt air ais a h-uile h-àrd is ìseal.
Bidh mi a’ fosgladh mo shùl agus an sin
Tha reult-na-h-oidhche ‘s gun fhiosta
Tha camhanaich an fheasgair ann.

Bloigh Deireannach
(Raymond Carver)

Agus an d’fhuair thu na bha thu ‘g iarraidh
Bhon t-saoghal an dèidh a h-uile sìon?
Fhuair gu dearbh.

‘S dè bha thu ‘g iarraidh?
Cantail rium fhìn gun robh mi ionmhain,
Faireachdainn gun robh mi ionmhain air an talamh.

Ann an Coille Chagar
(Charles Simic)

Tha cearc a tha dall thall an sin
A' spioladh air gràinean òir
Sruth cho fuar
'S gu bheil an t-eagal air sruthadh

Ciomach fon choill' a' bruidhinn air an taigh
Ri craoibh chrìon
Is an ròcas as docha leis a' bhàs
Na shuidhe innte

Ann an coille chagar
Far an do thog seangan aonair
Air a dhruim suas
Connlachag loisgte.

Na Naidheachdan
(Ian Hamilton)

Tha ‘m blàr ann am Bosnia fhathast a’ dol.
Bhon a’ chùil
Bidh ‘n conaltradh againn a’ tionndadh
Ach am faod sinn a ghabhail a-steach.

Bidh ar cinn ‘s iad nan deatach
A’ falbh le gaoith air ais gar n-ionnsaigh
Bho na teintean glasa
Thall ann an Sebrenika.

Air a' Bhlàr-a-Muigh
(Alexsandar Ristovic)

A' dol tarsainn air achadh,
Tha feareigin is, aig an àm sin,
Smuaintean mu thighinn ris fhèin
A' cur air inntinn,
Thig air dàil a chur sa ghnothach
Agus a chuid a dhèanamh;
Thuit a-mach gun do ghabh e tlachd
'S e na ghurraban à bileagan-feòir
Mar gun robh e air am faicinn
Den a' chiad uair
Bho astar cho dlùth;
Agus a mhàs a' fàs dearg,
Nì e strì ri bileag
A tharraing a-mach às a phòcaid
Agus, air a sgrìobhadh oirre cheana fhèin,
Na briathran Soraidh. Slàn.

Meadhan a’ Gheamhraidh
(Tomas Tranströmer)

Tha solas liath
Ri sruthadh a-mach às mo thrusgan.
Meadhan a’ gheamhraidh.
Tiompan den deigh ri seirm.
Tha mi dùnadh nan sùl agam.
Tha saoghal balbh ann,
Tha sgàineadh
Far am bi na mairbh
Air an toirt air falbh
Gun fhios thairis air a’ chrìch.

A' Chruach-deighe
(Werner Aspenstrom)

Am bad air choreigin
Eadar na craobhan-beithe
Ann an cruach bhuidhe na deighe,
Tha 'n geamhradh air a ghlasadh na laighe.

Ma shiùbhlas tu seachad air,
Bidh do ghruaidh a' dol geal.
Aon turas chunnaic mi dealan-dè pronnastain
Ga dheocadh don toll gus an do dh'eug e.

Thachair seo san Iuchar
Nuair a bhios na lochan fo aiteal.

Mìorbhaileach!
(Alastair Reid)

Cha chreideadh tu e!
B’ shin sinn – blàths is ciùineas,
Aimsir mìorbhaileach sèimh
Seach an àbhaist,
Grian an àigh aig amannan fiù ‘s
Trì seachdainean an ceann a chèile
Sa Ghearran
Agus dè chanas am bodach mu dheidhinn?
Och, bidh ceannach
Againn air seo fhathast!

A’ Fàgail gu Sìorraidh
(Denise Levertov)

Tha e fhèin ag ràdh
Gu bheil na sùmainnean
Ann an uisge-stiùireach an t-soithich
Mar chlachan a’ turracail air falbh.

Chan ann mar sin a bhios mi fhìn ga fhaicinn.
Chì mi a’ bheinn a’ tionndadh,
A’ tionndadh a h-aodainn air falbh ‘s an soitheach
Gar toirt fhèin air falbh.


Tighinn Dhachaigh
(Wislowa Szymborska)

Bha e air ais. Cha tuirt e dùrd.
Ach bu lèir gun robh rudeigin air dragh a chur air.
Chuir e dheise sìos.
Chuir e cheann fon phlaide
'S an uair sin dè rinn e
Ach a ghlùinean a tharraing suas.
Tha e mu dhà-fhichead ach chan eil an-dràsda fhèin.
Tha e beò - ach dìreach uimhir 's a bha 'm broinn a mhàthar,
Air chùl seachd a chraicinn, ann an dorchadas dìonach.
A-màireach tha e a' toirt seachad òraid
Air homeostatis ann an siubhal-fànais metagalacticeach
Ach a-nis tha e cuachda suas na chadal-suain.

Làmh-chuideachaidh
(Miroslav Holub)

Thug sinn làmh-chuideachaidh don fheur
Is dh'fhàs e mar arbhar.

Thug sinn làmh-chuideachaidh don teine
'S dh'fhàs e na Apollo a h-Aon.

Le faiceall 's le faire
'S ann a thug sinn làmh-chuideachaidh 'n uair sin

Do dhaoine,
Seadh, do chuid a dhaoine.

Falbh
(Philip Larkin)

Tha feasgar a' tighinn a-steach
Thar nan raointean,
Nach fhaca duine riamh,
Nach las lòchrain.

Bho astar, chanadh neach
Gur h-e sìod' a bh' ann
Ach nuair a thèid a tharraing suas thar nan glùn
'S thar a' bhroillich,
Chan eil furtachd na chois.

Càit' an do dh'fhalbh a' chraobh
A rinn glas eadar an speur is an talamh?
Dè tha fo mo làmhan
Nach eil mi a' faireachdainn?

Tachairt
(Czeslaw Milosz)

Bha sinn a’ marcachd ann an raointean reòtht’ ann an carbad
Ri beul an latha.
Dh’èirich sgiath dearg anns an dorchadas. Gu h-obann
Ruith geàrr tarsainn an rathaid.
Thomh fear againn ris le làimh.

Bha sin o chionn fhada.
San là-‘n-diugh, chan eil aon seach aon dhiubh maireann.
Chan eil an geàrr no ‘m fear a shìn a làmh.

Och, a ghaoil, càite bheil iad?
Càite bheil iad a’ falbh,
Aiteal na làimhe, stiall a’ ghluasaid,
Siosarnach nan dòirneagan?
Chan ann ri bròn
A tha mi feòrach ach ri iongnadh.

Am Manadh
(Theodore Roethke)

A' siubhal an raoin seo bidh mi a' meòrachadh
Air làithean samhraidh eile.
O cha b' ann an-dè a bha siud!
Lean mi orm teann ri casan m' athar,
Ceum air cheum ris gus an tug sinn a-mach abhainn.
Chuir e a làmh sìos anns an uisge chaol.
Shiubhail an t-uisge thairis air a' ghaoiseid air cnàimh
Caol na làimhe 's fodha cuideachd.
Lean an samhla na dhèidh gun sgur,
Air laomadh leis a' ghrèin anns a' chaitean.
Ach nuair a sheas e, chaidh an t-aodann sin a chall
Ann an driaman de dh'uisge.

an raineach ag èirigh mu dheireadh an earraich
taobh ris an Linne Shlèitich –
tuil-ruadh


Am Bàs
(Vladimir Holan)

Dhìobair thu a-mach asad e
Bho chionn mòran bhliadhnaichean.
Dhùin thu 'n t-àite,
Dh'fheuch thu ri chur fo dhearmad.
Bha fios agad nach robh e ann an ceòl
'S mar sin rinn thu seinn.
Bha fios agad nach robh e ann an sàmhchair
Is mar sin bha thu sàmhach.
Bha fios agad nach robh e ann an aonaranachd
Is mar sin bha thu nad aonar.
Ach dè dh’èirich an-diugh a chuir eagal
Cho mòr sin ort mar fhear
A chì san oidhche gu h-obann
Aiteal fo dhoras an ath sheòmair
Far nach robh duine sam bith
A' fuireach fad nam bliadhnaichean?

a’ tilleadh ris a’ Bhealltainn
air Abhainn Àrois, mì dìreach a’ sealltainn
air a’ ghiuthas is a’ bheithe ‘s a’ challtainn


Bruadar
(George Seferis)

Tha mi nam chadal-suain
Agus mo chridhe
Na dhùisg a’ fuireach.
Tha e 'g amharc air na rionnagan,
Air an speur is air an stiùir
Is mar a tha 'n t-uisge
‘S e fo bhlàth
Air an fhalmadair.

Faclan Ifrinn (William Blake)

1 An àm na curachd ionnsaich, an àm an fhoghair teagaisg, an àm a’ gheamhraidh gabh tlachd.
2 Iomain do chàrn ‘s do chrann thairis air cnàmhan nam marbh.
3 Tha 'n rathad air a bheilear a' dol thar na còrach a' sìneadh gu lùchairt a' ghliocais.
4 ‘S e th’ ann an crìonnachd ach cailleach bheairteach ghrànda air a bheil dìth comais a’ suirghe.
5 Am fear a mhiannaicheas is nach gnìomhaich, bidh e tàrmachadh plàighe.
6 Bidh a’ chnuimh air a gearradh a’ toirt mathanais don chrann.
7 Tum am fear san abhainn aig a bheil gaol air uisge.
8 Am fear nach toir an t-aodann aige solas, cha bhi e na reul a-chaoidh.
9 Chan fhaic amadan an t-aon chrann a chì duine glic.
10 Tha an t-sìorraidheachd ann an gaol le saothrachadh an ama.
11 Chan eil ùine aig an t-seillean dhripeil a bhith ri bròn.
12 Tha uairean an amaideis air an tomhas leis an uaireadair ach chan urrainn do dh’uaireadair sam bith an gliocas a thomhas.
13 Glacar gach uile biadh fallain gun lìon no gun ribe.
14 Thoir a-steach àireamh, cuideam is tomhas ann am bliadhna gainne.
15 Cha bhi eun sam bith ag èirigh tuilleadh is àrd mas ann air na h-itean aige fhèin a bhios e ‘g èirigh.
16 Cha bhi marbhan a’ dìol na tha e air a leòn.
17 ‘S e ‘n gnìomh as uaisle th’ ann neach eile a chur air thoiseach ort fhèin.
18 Nan cumadh an t-amadan air na chuid amaideis, dh’fhàsadh e glic.
19 ‘S e ‘n t-amaideas fallaing na slaightearachd.
20 ‘S e nàire fallaing an uabhair.
21 Togar prìosain le clachan an lagha agus taighean-strìopachais le clachan-crèadh’ a’ chreideimh.
22 ‘S e uabhar a' gheasadaich glòir Dhè.
23 ‘S e drùis a’ ghobhair fialaidheachd Dhè.
24 ‘S e luime boireannaich obair Dhè.
25 Bidh cus bròin ri gàire. Bidh cus gàirdeachais ri gul.
26 Tha beucaich nan leòmhann, donnalaich nam madaidhean-allaidh, gàir a’ chuain agus an claidheamh a sgriosas nan cuibhreannan den t-sìorraidheachd a tha tuilleadh is mòr do shùil mhic an duine.
27 Bidh an sionnach a’ dìteadh na ribe seach e fhèin.
28 Bidh aoibhneas a’ dèanamh torrach. Bidh am bròn a’ breith.
29 Is e corraich an leòmhainn eagna Dhè.
30 Caitheadh an duine fionnadh an leòmhainn, caitheadh am boireannach rùsg na caoraich.
31 Don eun an nead, don damhan-allaidh an lìon, do mhac an duine càirdeas.
32 Thèid an t-amadan a’ gàire ris fhèin 's an t-amadan gruamach a mheas glic gus am bi iad nan slat.
33 An rud a th’ air a dhearbhadh a-nis, bha uair nach robh ann ach mac-meanmna.
34 An rodan, an luchag, an sionnach, an coineanach, seallaidh iad air na freumhan; an leòmhann, an tìgear, an t-each, an t-ailbhean, seallaidh iad air na measan.
35 Bidh an t-amar a’ gleidheadh, bidh am fuaran a’ cur thairis.
36 Lìonaidh aon smuain an àibheiseachd.
37 Bi deiseil daonnan gus t' inntinn a chur an cèill agus seachnaidh duine suarach thu.
38 Tha gach nì a ghabhas creidsinn mar ìomhaigh den fhìrinn.
39 Cha do chaill an iolaire uimhir a thìde ‘s a chaill nuair a ghèill e a dh’ionnsachadh bhon ròcas.
40 Bidh an sionnach ag ullachadh dha fhèin ach bidh Dia ‘g ullachadh airson an leòmhann.
41 Gabh beachd anns a’ mhadainn. Cuir an gnìomh aig meadhan-là. Gabh biadh anns an fheasgar. Dèan cadal anns an oidhche.
42 Tha 'm fear a thug ort cur air eòlach ort.
43 Mar a leanas an crann briathran, bidh Dia a’ toirt luach-saothrach air ùrnaighean.
44 Tha tìgearan na corraich nas glice na eich an oideachaidh.
45 Bi an dùil ri nimh bho uisge balbh.
46 Cha bhi càil a dh’fhios agad a-chaoidh dè tha gu leòr mura bheil fhios agad dè tha barrachd is gu leòr.
47 Èist ri achasan an amadain! 'S e urram a th' ann!
48 Sùilean an teine, cuinnlean na h-àile, beul an uisge, feusag na talmhainn.
49 Tha am fear a tha lag ann am misneachd làidir ann an seòltachd.
50 Cha bhi ‘n t-abhall a’ faighneachd den bheithe ciamar a dh’fhàsas e 's cha bhi 'n leòmhann a’ faighneachd den each ciamar a ghlacas e a chobhartach.
51 Bheir am fear a ghabhas le buidheachas foghar lìonmhor seachad.
52 Mura b’ e ‘s gun robh feadhainn eile air a bhith gòrach, bha sinn fhèin.
53 Cha ghabh anam an aoibhneis truailleadh.
54 Nuair a chì thu iolaire, chì thu cuid den tùr. Tog do cheann!
55 Mar a thaghas a’ bhratag na duilleagan as fheàrr gus na h-uighean aige bhreith orra, bidh an sagart a' cur a mhallachd air an t-subhachas as maisiche.
56 'S e obair nan linntean a th' ann dìthean beag a chruthachadh.
57 Bidh dìteadh a’ teannachadh. Bidh beannachadh a’ socrachadh.
58 'S e 'm fìon as fheàrr am fìon as sine, 's e 'n t-uisge 's fheàrr an t-uisge 's ùire.
59 Cha bhi ùrnaighean a’ treabhadh! Cha bhi molaidhean a’ buain!
60 Cha bhi 'n subhachas ri gàire! Cha bhi 'm bròn ri gul!
61 An ceann an tì as àirde, an cridhe drùidhteachd, na buill-ghineamhainn an àilleachd, na làmhan ‘s na casan cothromachadh.
62 Mar a bhios an àile don eun no a’ mhuir don iasg, tha gràin don fhear a tha gràineil.
63 B’ fheàrr leis an ròcas gun robh a h-uile nì dubh, b’ fheàrr leis a' chaillich-oidhche gun robh a h-uile nì geal.
64 ‘S e th’ ann an cur-thairis ach an àilleachd.
65 Nan robh an leòmhann air comhairle fhaighinn bhon t-sionnach, bha e air a bhith seòlta.
66 Nì leasachadh rathaidean a tha buan ach 's iad na rathaidean lùbte gun leasachadh rathaidean an tùir.
67 B’ fheàrr naoidhean a mhurt na chliabhan na miann gun ghnìomh altram.
68 Far nach eil mac an duine, tha saoghal nan dùl fàs.
69 Cha ghabh an fhìrinn innse a-chaoidh gus an tuigear is nach creidear i.

Buson

dath 's fàileadh
riochd a chunnacas a' falbh -
fàgail an earraich


An Doras
(Federico Garcia Lorca)

Ma gheibh mi ‘m bàs –
Mar a gheibh – nach fhàg sibh
An doras-beòil air clab a’ chraois.
Thall ud – seall! – tha balach
A’ buain ‘s ag ithe smeuran.
(Tha mi ga fhaicinn bhon doras).
Tha cuideigin a’ lomadh an fheòir fad’ às.
(Tha mi ga fhaireachdainn).
Ma thuiteas gum faigh mi ‘m bàs,
Feuch nach cuir sibh glas air an doras.

Basho

dealain-dè air an imrich,
sin uile san achadh
is a’ ghrian a’ deàrrsadh


Gaol Boireannaich
(Paul Eluard)

Tha i na seasamh air mo rosgan
‘S tha ‘m falt aice nam fhalt fhèin.
Tha dath mo shùl aice
‘S colainn mo làimhe.
Na mo sgàil tha i air a sluigeadh
Na cloich ris an speur.

Cha dhùin i a sùilean a-chaoidh
‘S cha leig i leam cadal a dhèanamh
‘S bidh a cuid bhruadar
Anns an là gheal a’ toirt air na grèinean
Dol nan smùid is a’ toirt orm fhèin gàireachdainn ‘s gàireachdainn
Is labhairt nuair nach eil càil agam ri ràdh.

Issa

cruinneachadh chraobh,
fiù ‘s bhon fheur shuarach,
earrach fo bhlàth


Sgaradh
(Anna Akhamatova)

Tha ‘n clacharan
A’ teàrnadh nam fhianais.
An t-seachdain a chaidh,
‘S ann a bha sinn ann an gaol.
Dh’aslaich e orm gun a leigeil
Às mo chuimhne.
Chan eil ach a’ ghaoth ri faireachdainn,
Buachaillean a’ glaodhach
Agus gàir nan giuthas
Am bruach Allt na Bèiste.

a’ chiad rud, dh’fhalbh an taigh-cèilidh
‘s thàinig an uair sin George Formby ‘s a bhanjulele
‘s an uair sin Rock Around the Clock le Bill Hèilidh


Feur
(Carl Sandburg)

Cuir na cuirp nan aon tòrr
Gu h-àrd an Austerlitz is Waterloo.
Cuir fodha le sluasaid iad is leig leam a bhith ‘g obair –
Is mise ‘m feur;
Bidh mi a’ còmhdach nan uile.

‘S cuir iad an càrn gu h-àrd an Gettysburg
Is cuir iad an càrn gu h-àrd an Ypres is Verdun.
Cuir fodha le sluasaid iad is leig leam bhith ‘g obair.
Dà bhliadhna, deich bliadhna ‘s bidh an luchd-aisig
A’ cur ceiste ris an treòraiche:
Dè ‘n t-àite seo?
Cò ‘m baile sa bheil sinn?

Is mise ‘m feur.
Leig leam a bhith ‘g obair.

Buson

an-dè air tighinn gu crìch,
an-diugh a-rithist bidh crìochnachadh -
an t-earrach a' falbh


Teine 's Deigh
(Robert Frost)

Canaidh cuid gun tig a' chruinne
Gu crìch ann an teine
'S canaidh cuid eile
Crìoch ann an deigh.
Bho nas fhiosraich mi de mhiann
Rachainn leis an fheadhainn
A chumas a-mach gur teine.
Ach nan robh agam ri dhol am mùthadh
Dà thuras, tha mi smaoineachadh
Gun fhiosraich mi gu leòr de dh'fhuath
'S gum faodainn a ràdh
Airson sgrios gu bheil an deigh
A cheart cho cumhachdach
Is gun dèanadh i an gnothach.

dìreach mar a chuir Coinneach air mhanadh –
tè le brògan dearg’ is cailleach-dhubh
air a’ mhachair Uibhisteach

Ùrnaigh
(C. P. Cavafy)

Seòladair a bhàthadh anns a’ chuan.
Gun fhios aice, bidh a mhàthair a’ dol a lasadh
Coinneal àrd air beulaibh ìomhaigh Mhoire
‘S ag ùrnaigh gun tig e air ais gu luath
‘S gum bi tìde mhath ann –

Cluas aice ris a’ ghaoith fad na tìde.
Fhad ‘s a tha i ri ùrnaigh ‘s aslachadh,
Bidh ‘n ìomhaigh ag èisteachd, sòlaimte ‘s brònach
Agus fios aice nach tig am balach
Ris a bheil i a’ feitheamh a-chaoidh.

Do Chùl Dubh
(Elizabeth Bishop)

Tha ‘n spreadhadh ciùin air na clachan,
An crotal, a’ fàs
Na chlisgeadh cruinn glas a’ sgaoileadh.
Chuir e air dòigh coinneachadh ris an fhàinne
Mun ghealaich ged nach do dh’atharraich e
Ri ar cuimhne.

‘S leis gum bi na nèamhan a’ frithealadh
Cho fada sin oirnn fhìn,
Tha thu air a bhith, a charaid
Ghaolaich, seaghach is bras;
Is seall na thachras. Oir dè tha san ùine
Mura bheil i fosgailte?

Tha na dreugan ri do chùl dubh
Nan cruth glan lainnireach
A’ dol nan sgaoth càite
Cho dìreach is cho luath?
Siuthad – nach nigh mi san t-soitheach mhòr staoin seo iad,
Air a phronnadh is a’ deàrrsadh mar a’ ghealach.

Basho

fáinne an lae –
iasc geal le hoiread na fríde
de bháine

ar bharr Cheann Tangabhail
sna hOileáin, tha fios nach e sin thall
fada siar sléibhte Dhún na nGall?

an chaint Ghaelach, nach garbh,
ag dul ó chrích eadar am Parbh
gu tuath 's ó dheas an Fear Marbh

Issa

fiù nam fhàrdaich
air a dùnadh a-steach,
an t-earrach fo bhlàth

Buson

an t-aodach cùbhraidh
fhathast gun a bhith air a chur air falbh -
beul na h-oidhche san earrach

Lingua Gadelica: Trifinium

Thug mi a-mach teanga thalún liom féin
An dèidh na bh’ ann d’aistear is a ndeachaigh mé tríd
Ar an mbealach faoin gcoill eadar Noatun ‘s Nyrud,
An raon am falach faoin mbán faoin sneachta balbh,
Ga mo dhalladh, ag féachaint le rudan
A chur i gcéill nam theanga lapach fhèin,
Mo bhuill gun bhrìgh ‘s gun fhios agam faoi thalamh
Na naoi bhfionn cà robh mo thriall tuilleadh.

Bhain mé amach observation post
Faoi dheireadh thiar thall ‘s a-bhos
Mar destination mar gun robh e nam dhàn riamh
Ann an tripoint mar a bhfuil Críoch Lochlainn,
Russia ‘s Tír na bhFionn a’ bualadh air a’ chéile
‘S gan anam beo na ghaoith ri cùl an t-seanchais -
Trí thír, trí chanúint, ri siubhal air ais is air adhart
Idir trí crìochan-tìde.

Dìosgan

Is dè ged a bhithinn air mo mhealladh
Ri ceum ann an rèiteach anns a’ choille dhomh
‘S mi leantainn air lorg a chaidh a leagail leis na fèidh
‘S gun tigeadh dham ionnsaigh gur h-e bha sna craobhan
Ag aomadh anns a’ ghaoith romham ‘s a’ luasgadh
A-null ‘s a-nall gus an socraich mu dheireadh
Thall ‘s a-bhos is leaghadh ann snagan-daraich
Air neo cachaileith no ‘n doras-cùil a’ dìosgan
Mar sgal an dèidh do do ghaol ’s do ghràdh
Is do chuspair mòr fhèin falbh?



creaking

and so what if i’m allurefooled taking a limpwalk in a clearaing the wood following a findpath the deer laid if it comes to me that the branchtrees bending in the wind before me rocking back and forth till they settle at long last in the thaw are a woodpecker or kissing-gate or the back door creaking like a howl after your love love or great loveobjectsubject has left?

a’ siubhal ar shiúl a-mach à Béal Feirste
‘s a’ tilleadh ar Shruth na Maoile,
dà uisge-stiùireach a’ teacht le chéile

marbhántacht i lár Meithimh,
daol ag snámhaíl ar uaigh
mo chomharsan i Seangánach

Lingua Gadelica: Togail

Is nuair a bhím a' cumail
A-mach gurb é ‘n tEilean
Inar ndeachaigh mo thogail
Agus m’oileanachadh
Oileán mo ghrá ‘s mo ghaoil,

Séard atá mé dhá rá
Ann an da-ríribh:
‘S e an t-Oileán a tha ‘n sin
Eilean mo chrá
‘S mo dhùil.

Slaod, Loch Garman,
bodaich a' feitheamh air na soithichean
air chruaidh sa mhadainn

an gleann is a bhfuil ann ina n-alt fhéin,
an Deargail a’ sní síos go Muir Mheann,
an ceobrán air bharr Ó gCualann

air Rinn Duáin, Loch Garman,
leig mi bhuam sruth de mhún
ar ais a dh’Eilean Iarmain

Lingua Gadelica: Tè Bheag

Istigh sa seomra thiar ansin
I gcúl an ósta
Sa nGaeltacht eile liom féin
Le leath den uisce beatha pósta
Tè Bheag agus leath
Den leann dubh
Agus, ina ndiaidh,
Ceann ómra buí eile,
Tugaim rudaí chun cuimhne.
Gabhann daoine thart is mothaím buartha.
Mothaím thall uaim fógra.
Tiontaím: Cosc ar Chaitheamh.

Comadóireacht
d’Áine Uí Fhoghlú

Mo lón ar mo dhroim agam thiar mar a bheadh cliabh
Is an Fear Bréige thall uaim ar an taobh eile den sliabh.

*

Ag siúl an bhealaigh liom féin gan chuideachta ná gan chéile
Go n-airím fada uaim i gcéin Sliabh Geal gCua na Féile.

*

Fear ar an gcnoc úd thall ag scairt i ndiaidh na gcaorach.
Beidh lá eile ag an bPaorach.

*

Bí ag caint ar chraiceann agus a luach:
I mo chluais chlé Maothal Brocán, i mo chluais dheis cuach.

*

Ar bharr Chnoc an Aifrinn cé nár ghéill mé riamh do Dhia,
Bheannaigh mé dá bhfaca mé faoi dhó, faoi thrí, dar fia.

*

Ar Mhóin an Mhullaigh, faoi mo chois, raineach agus fraoch
Is an ghrian i mo shúil is an bealach ag éirí caoch.

Lingua Gadelica: Taigh-seinnse, Baile Àtha Cliath

Thiar air tìr-mòr dhomh,
Ri casadh leis na h-eòlaich mas fhìor
Aig an taigh bho shean –

Chan eil mi ‘g ràdh nach ionann
Cúl a thabhairt do dhúchas do neach
Agus filliúint amach is amach air.

Lingua Gadelica: Rudaí

An tráth a gcuimhním siar
Ar na rudaí cianail fhèin truagh
A d’éirigh dom gu tric is gu mairg,
Nach mi tha riaraichte
Mar a thàinig
Is mar a fuair mé tromhpa,
‘S, rud is feàrr amach
Is amach, mar nach bi siad a’ cur
I gcónaí air mo chridhe
Nan cuimhní cinn geala.

Lingua Gadelica: Na Buachaillí

A’ chiad char ar maidin
An dèidh imeachtaí Là Lùnastail,
D’éireodh na buachaillí a bh’ ann tràth,
Bealadh faoina n-ioscaidí
‘S fuadach faoina gcroí,
Bheireadh iad chun siúil
Amach leo faoin chùl-chinn
A spìonadh nan caileagan-achaidh.

Lingua Gadelica: Muileann Gaoithe go h-Àrd in Eilean Reachlainn

Tá mé ‘g iarraidh dul am faire
Muileann gaoithe go h-àrd in Eilean Reachlainn
An lár Shruth na Maoile
‘S e a’ baint a nirt
Bho chàraid lann liáin,
An dàrna ceann a’ síneadh
Ri Ceann Reamhar bho Dheas
Thall ud is am fear eile
Ri Ceann Reamhar a Tuaidh bhos,
A’ dol mun cuairt is mun cuairt
Is a’ cur na gcor còmhla
Gu sgiobalta ‘s, aig an am cheudna.
Ri falbh dhá bhealach
Caol díreach in éadan a chèile.


Lingu Gadelica: Na Buachaillí

A’ chiad char ar maidin
An dèidh imeachtaí Là Lùnastail,
D’éireodh na buachaillí a bh’ ann tràth,
Bealadh faoina n-ioscaidí
‘S fuadach faoina gcroí,
Bheireadh iad chun siúil
Amach leo faoin chùl-chinn
A spìonadh nan caileagan-achaidh.

Lingua Gadelica: Mo Dhuine

Ní mé beo céard a d’imigh
Ar mo dhuine
Mura b’ e ‘s gur imigh sé siar an bealach
Don bhaile leis féin
A thadhal a-steach air na bodaich ud
A dh’fhalbh leotha roimhe
‘S a thadhal, nuair a thig e gu aon
Is gu dhà, ar dhaoine nach iad?

Lingua Gadelica: Milis

Na beola sin thiar
Mìos nam pòg
A bhí chomh milis
Ris an fhìon dhearg
Agus air fàs a-nis
Uaraidh fhèin fuar.

sùmainnean a’ briseadh air an fhaoilinn
far an do shiubhail mi leam fhìn sa mhadainn,
tsunami san àird-an-ear an uair sin

shuas dhomh mun Druim Bhàn
a’ sealltainn siar bhuam – capaill Mhanannain
air Cuan Sgìth ‘s Cuan Èireann

Lingua Gadelica: Mealladh

Anois nó go bhfuil sibh air ur cur
Thíos fon talamh,
‘S ann a tha sibh air falbh
Leth ris an ùir
Atá mar bheatha do na lusan
A mheallas ar ais na féileacáin
Lena mbeo a bhaint às a’ ghròban
Lena lìontar ar cuid adhartan.

Lingua Gadelica: Minig

Nach minig is nach tric
Nuair a thogainn searbhadair amach
As an meall air a ghlanadh
Agus nuair a dhéanfainn a shuathadh
An uair úd rim aghaidh

Go nochdadh tu fhèin im intinn,
Cha b’ ann mar gum fairichinn an cúmhrán
A ghabh leat is a dh'fhàg thu nad dhèidh,
Cha b’ ann, air a chaochladh,
Ach go n-aireoinn an static.

leis fhèin air suidheachan-nan-caraidean,
balachan ri lòn
‘s faoileag ri gliagail os a chionn

Lingua Gadelica: Gradam

Tha ‘n rud a bhí dol eadarainn
Fós ag imeacht
Agus an cànan
Ina gcuirim
I gcéill é, mar as àbhaist,

Chun na h-ìre
‘S gu bheil a’ chiste
Mar a bhfuil sé na luí
Faoi ghradam
Ris i gcónaí.

Lingua Gadelica: Glaodh

Glao san t-seòmar thall,
An ceann mar a bhfuil
An sgal-creige,

Cha thog mi e.
Gráin agam ar mo ghuth féin
‘S mi ri bruidhinn tro m’ fhiaclan-fuadain.

Lingua Gadelica: Feasgar Didòmhnaich

Ged nach b’ ionann saol dúinn
Sna làithean ud a bh’ ann,
Fós féin, féach feasgar Didòmhnaich
Tì chailleach bhéal an dorais,
Gun ghuth bho dhuine sam bith,
Na dallóga ‘s iad air an dúnadh
Leis an ghrian a chonneáil amach
Leis nach biodh ár scáth féin
A’ cur oirnn a’ tighinn air ais
As an sgàilean dubh ‘s bàn sin.

Lingua Gadelica: Cuid na hOíche

Cuid na hoíche, thart
Ar an mbord cruinn:

Abair gu bheil an tost
A tha ‘n seo a’ freagairt orm –

Nach fuath liom fuaim
Guth mo chuideachd fhèin.

Lingua Gadelica: Creach

Ri linn a’ ghalair crúb is béil
A thàinig aniar aduaidh le gairid
A-mach às an adhar oirnn, chan é
An nì a bu mhios’ amuigh
Gun do sgriosadh is gur cailleadh spré
Linn, ged a cailleadh, m’ eudail,

Ach go ndeach in éag
Ar a dhroim sin sliochd-fala,
Mo chreach shaolta,
Den chrodh Ghàidhealach
Air an tàinig sinn beò mar threud
Gun chaochladh ón dara ceud déag.

Lingua Gadelica: Corpus Callascum

A’ falbh ‘s a’ tighinn
Idir an dá cheann,
Chan e rud mór a th' ann idir –

An t-aiseag a bheir mi fhìn
Turas in aghaidh na bliana
Tarsainn air Sruth na Maoile

Nó taobh liom féin
Ri beul an latha
Nam sheasamh ar theanga talún

San Áit Thiar
No ‘n Inse Ghall no 'n Earra-Ghàidheal
Ri droichead thar na Farraige Móire,

Mi gam threòrachadh
Abhaile leis a’ ghealaich
Agus le Cruithne

‘S gun ann ach clachan
Air a’ cheann thall
Nó fiú droichead na sróine.

Lingua Gadelica: Ceann-gnothaich

Níor thug duine ‘n aire
Dó san am ach tha fios
Gun robh uisce faoi thalamh
De chineál ar choreigin
A’ dol ar siúl aige
Nuair a ghlan e mar sin leis
Air ceann-gnothaich
Air choreigin siar don bhaile
‘S fios aige glan fhèin
Gurb é sin am feasgar céanna
Sam biodh iad a’ dùnadh uile
Dìreach an dèidh meadhan-latha.

Lingua Gadelica: Caitheamh

Nach bu thruagh
Mar nár chuir mé in iúl dhut a-riamh
Mar a bha tú féin mar laoch
Ar leam agus càch eile
‘S iad air shiúl sa bhlàr

Ar ais ann am fàrdach a' bhodaich
In aireaglán cúil id aonar,
Na solais air am mùchadh
Is trom air do chridhe
‘S tú a’ strì leis an gcaitheamh.

Lingua Gadelica: Brath

Díreach le tabhairt le fios
Gu bheil mi air an t-slighe
‘S a’ teachd air ais
Ó mo thuras,
Mo bhreacan as baile
Leam fhìn ann am baile
M’àraich is mo dhúchais
Thall san eilean eile.


Ps - facal eile air "Scottish-Gaelic-specific" logorrhea: Dwelly belly

Lingua Gadelica: Air Turas nam Bàrd

Roimh an mbeart
A liúann muinntir na h-Èireann
Mar bhrosnachadh-catha: Abair amhrán!

Agus an casadh thart
Liúann muintir na hAlban
Mar gháir mholta: Abair amhran!

Lingua Gadelica: Aisling

Seall sin anois!
Bíodh is nach biodh ann ach an dallanach,
D’éirigh liom i ndeireadh na dála
Aisling a chealgadh na mo leaba
‘S abair gun robh e na thoileachadh
A bhith a’ bualadh craicinn fad na h-oidhche.

‘S air mo dhùsgadh leis an scarthanach
Agus fuadach croí a’ cur orm
Agus mo bhéal cho tioram -
Gun tighinn air an aithreachas -
Súil dar thug mé ‘n dàrna taobh
Cha robh tásc ná sgeul oirre.

Lingua Gadelica

thar m' eòlais a-mach is amach i dtír i gcéin,
a' bruidhinn leam air an mbealach liom féin
an teanga/cainnt nach dtuigeann ach na héin

Basho

fuaim clocha sneachta-
mé fós mar a bhí cheana
díreach i mo dhair aosta

an tuar ud nach buan
's a thionndaidheas ri ùine 'n uair sin -
uaine nan uan

madainn Latha Phàdraig cho ciùin,
ionndrainn agam air na làithean a bh' ann
's air na cuileagan-meanbh' fhèin

Issa

air uaigneas anns a’ gheamhradh,
ag èisteachd anns an fhionnairidh
ris an uisge mun aonach

Buson

thar nan soithichean
fuaim ceum nan rodan -
am fuachd a th' ann!

crogain air an càrnadh suas
ri dorsan-cùil ann an Laoras
anns a' mhadainn - Tennent's

Basho

a bheil na h-aodannan fo bhlàth ud
gad fhàgail diùid? -
gealach na smùid

Issa

uidh air n-uidh,
suas a’ bheinn as t-samhradh –
gun fhiost’ an tabh

Buson

abair gealach -
tha 'm meirleach
a' stad gus òran a ràdh

Basho

uisge ceathaich,
là geal a th’ ann an-diugh
ged a tha Blàbheinn às an t-sealladh

ann am fearann-feuraich, fàs is falamh
fad' air falbh ann an Cataibh,
fhathast a' cinneachadh, teang'-ùrach

Issa

bailc as t-samhradh –
nochd an t-each,
nochd am marcach

Buson

feur a' seargadh,
teachdaire-sionnaich
a' gabhail seachad gu luath

Basho

aonaranachd a’ gheamhraidh –
an saoghal 's gun aige ach aon dath,
an fhuaim aig a’ ghaoith

Issa

air mhaireann air èiginn,
an dithis againn,
mi fhìn ‘s an cadalan

Buson

aig dol-fodha-na-grèine,
losgadh air a' choileach-choille
làimh ri fuaran an t-slèibhe

Basho

air a’ bhàthaich,
uisge cruaidh geamhraidh,
gairm aig coileach

Issa

ann an uisge ‘n earraich,
nighean rìomhach
ri mèaranaich

Abhainn Afaraig

Mac-nan-creag a’ freagairt na cheòl-dùthchais air feadh a’ ghlinne:
Slat à coille; fiadh à fireach; breac à linne.

rocksonecho responding as native music through the glen:
shaftyardrod from the wood; landlordmeatdeer from the barrendogmountain; speckledbadgerwolfsalmontrout from the waterfallpoolabysssound

Loch Beinn a’ Mheadhain

An lùib nan duilleagan-bàthte mun lochan, spàg-ri-tòin
Is air eilean beag air bhog leis fhèin mun chladach, bog-an-lòin

among the drownedwaterlilyleaves by the lochan, anarsefoldclawlittlegrebe and on a wee island bogsoftfloating on its own by the channelplainbeach, a softbogfloatpondsnipesandpiper

a’ coimhead mun cuairt air tòrradh,
na craobhan ‘s na cabair nan aon chnàimhneach
is tuinn is trabhach a’ bualadh ri tràigh

Easan nam Measan

Fon chaorann, critheann ‘s giuthas nan cailleach air leitir a tha cas,
Làn de dh’fheusag-bodaich eadar gorm liath 's glas

under the rowan, poplaraspen and grannypine on a suddentwistedsteep countrysideslopeshore full of oldmansbeards bothbetween greyblueandbluegrey

Giùthsachan

An taigh-mòr a thog an t-uachdaran uair na làraich fo chèo
‘S an crann mòr Douglas a chuir e gu h-àrd ag èirigh bhon talamh na bheò

the bigmansionhouse the landlordsuperior carryawayrousebuilt a habitationruinsite in milkfog
and the big Douglas ploughmasttree he sowsnowfallput up rising from the countrysoilland cattlequickalive

Buson

nuair a nì an tuagh gearradh,
clisgeadh mun fhàileadh chùbhraidh -
coilltean sa gheamhradh

madainn Didòmhnaich toiseach an earraich,
duslach is dìosgan sna clàran fon leabaidh
's leabhar-latha nach do dh'fhosgail sinn a-riamh

gug-gùg? cuthag a' gaoirsinn
ro dheireadh a' Ghearrain? ist, amadain,
's e cailleach-mhaidne th' ann!

Basho

am foghar a’ fàs domhainn –
coimhearsnach bun-na-h-ursainn,
saoil dè ‘n saoghal a th’ aige fhèin?

Issa

an snagan-daraich
fhathast a’ slacadaich
is a’ ghrian ri teàrnadh

nach truagh - na faighnich - mar a thachair:
an dàrna latha beò na chlachair
is am fear eile beò air èiginn sa mhachair

Buson

feòrag ag itealaich
a' sluigeadh eun beag bìogach -
an t-achadh air seacadh

anns an taigh-fhailcidh 's mi sealltainn
a-muigh air an uinneig anns a' mhadainn -
ealltainn

Basho

goirid fhèin:
boillsgeadh bhlàth ‘m bàrr nan crann
agus a’ ghealach ann

ann an srath, clachan falamh
ach fàrdach aig dithis bhodach -
smùid agus fraoch

Issa

an leanabh air a thàladh,
bidh i nigheadh aodaich,
gealach as t-samhradh

lost in a whiteout, then the last
of the light, then blackout -
Nunavut

Buson

sa ghaoith a' seacadh nan craobh,
a' tuisleadh a chlisgeadh -
an t-each a' dol dhachaigh

Basho

fèill-nam-marbh,
an-diugh cuideachd tha deatach
bhon ionad-losgaidh

here! could that be ceòl-mòr
over from Lake Manasarovar i hear?
or just a gull? or a sandpiper?

Issa

mo thaigh ‘s mo thàmh –
am badeigin air cùlaibh
an t-sneachd’ air a chàrnadh

anns an sgàthan, m' fhaileas,
aonaranachd, sgìths,
an aois, BaByliss

Joso

moddeyen oaldey
keayney my cheilley
syn oie shoh lane shniaghtey

bruthainn eagallach,
m' inntinn 's i na tuainealaich
ag èisteachd ris an tàirneanaich


chiass atchimagh,
yn aigney aym, currit magh,
geaishtaght rish yn tarrnagh

san tràigh-mhaorach bho mhoch
is an uair sin aig an taigh -
faochadh

Gekkyo

bidh 'n ceileiriche
ri seinn san oidhche
's a ghuth maidin' aige

giolcann an ceolaire
san oiche
is a ghuth maidne aige

yn arranayeder goiall arrane
ayns an oie
lesh goo y voghree

Buson

na th' air mo bheulaibh
a' mùthadh na shealladh bhon àm a dh'fhalbh -
fras anns a' gheamhradh!

Basho

dealain-dè air an slighe
an raon làn grèine,
sin uile

Issa

mearachadh-sùl’ a’ ruith
‘s a’ dol air falach –
achaidhean air an seacadh

Buson

sàmhach ann an achadh
le craobhan-daraich
gealach a' gheamhraidh

a' nochdadh air fàire mar aiteal
's a' dol fodha gun dàil -
caraid nan Gàidheal

Basho

an fheadhainn a chumas a-mach
gum bi clann gan sàrachadh –
cha bhi dìtheanan ann dhaibh

Issa

gaoth sa gheamhradh –
an t-òranaiche-sràide ris a’ chamhanaich
air ghurraban ris an talamh

Buson

tha e na chamhanaich:
èisg a theich bho na sgairbh
a' snàmh san tanalach

Basho

aiteal den dealanaich:
a-steach den dorchadas a' falbh
sgreuch aig corra-ghritheach

Issa

air taigh a’ choimhearsnaich
far a bheil deatach ag èirigh –
uisge-geamhraidh

Buson

do mo shùilean tha e aoibhinn -
gaoithrean mo leannain,
geal fhèin

Basho

gealach as t-samhradh –
na basan agam gam bualadh,
a’ cur fàilt' air an sgarthanaich

Issa

an reothadh anns a’ chamhanaich,
aig doras an taigh-fhailcidh,
cnogadh

Buson

far an coinnich na h-aibhnichean,
chanadh tu gun robh sàmhchair ann -
an t-uisge glan

Basho

le fàileadh cùbhraidh,
a’ ghrian seo gun fhiost’ a’ diùcadh
am feadh slighe san t-sliabh

Issa

a’ chiad reothadh –
guth boireannaich
ri ùrnaigh

Buson

a' treabhadh achaidh!
ged nach d'rinn na neòil carachadh,
tha iad air falbh

Basho

fosgladh an dorais-shleamhnachaidh
san fhoghar leis a’ ghaoith –
iolach tollaidh

Issa

an fheannag a’ meòrachadh:
tha a-màireach
ann an-còmhnaidh

Buson

feur ann an ceathach
is uisg' a' siubhal gu sàmhach,
an là ri fannachadh

Basho

uisge san earrach –
sìos nead nan speach
uisg’ a’ snigheadh tron a’ mhullach

Issa

teine-connlaich –
a’ bhliadhna seo a’ falbh
suas ann an deatach

Buson

thàinig an lòn 's an abhainn
còmhla mar aon
ann an uisg' a' chèitein

Basho

cuir gath san amadan
a tha measail air a’ ghealaich is na blàthan!
an ràith’ as fhuair’ air tighinn

Issa

an luch sealbhach
a’ dol tarsainn, an uair sin a’ tilleadh –
a’ chiad deigh

Buson

uisge san earrach
is gun chomas agam air sgrìobhadh -
cho dòrainneach!

Basho

dìreach an-diugh
bitheamaid nar bodaich –
a’ chiad fhras den a’ gheamhradh

Issa

sìos gu smior,
cho fuar fuar –
an sagart ùr

Buson

fras as t-earrach,
dìreach gu leòr gus maorach
a' chladaich a fhliuchadh

abair turas aoibhinn –
a’ siubhal sa charbad-iarainn
seachad air Beinn Dòbhrain

Bells

Na mo shìneadh anns an taigh-sheinnse
‘S na gillean ri seinn,
‘S ann a dhùisg mi
Gun fhiosta ‘s thug mi sùil air an uaireadair:
NEONI NEONI: NEONI NEONI: NEONI NEONI
NEONI NEONI.NEONI AON
DHÀ NEONI AON AON – ‘s e th’ ann –
Tha fios nach e! – latha na h-aoise dhomh fhìn
‘S beum nam Bells a’ chiad char
Dhen a’ Bhliadhn’ Ùir le chèile.